'Therapie afstemmen op uitgeademde lucht'

Die verwachting spreekt apotheker-onderzoeker prof. dr. Anke-Hilse Maitland-van der Zee op 30 juni 2017 uit in haar oratie ‘Therapie à la carte’. Hiermee aanvaart zij de leerstoel Precision medicine in respiratory diseases aan de Faculteit der Geneeskunde van de Universiteit van Amsterdam.

Maitland-van der Zee richt zich op het vinden van meer biomarkers die dokters kunnen helpen bij het vinden van de juiste behandeling voor iedere patiënt met een longziekte. “Precisie-geneeskunde gaat zorgen voor meer opties op het à la carte-menu.”

Analyse van de uitgeademde lucht, maar ook van andere lichaamsmaterialen zoals speeksel, past zij onder meer toe bij onderzoek onder patiënten met astma of COPD en taaislijmziekte. Is een langwerkende luchtwegverwijder zinvol bij dit kind – heeft hij geen variatie in het gen dat codeert voor de bètareceptor – of heeft deze COPD-patiënt toch een inhalatiecorticosteroïde nodig?

Mogelijk bieden biomarkers in uitgeademde lucht ook uitkomst om vast te stellen welke patiënt met longkanker zal reageren op immuuntherapie, en welke niet. “Het is van groot belang om deze (dure) behandeling gericht in te zetten.”

Ook stelt de hoogleraar dat ziektelabels zoals astma of COPD, die ooit bedacht zijn op grond van klachten, steeds minder goed bruikbaar zijn. “We zijn toe aan een nieuwe manier van classificeren van ziektes, omdat de biologische mechanismen die bepalend zijn voor het optreden van klachten, kunnen verschillen per patiënt.” Het definiëren van subtypen in longziekten behoort dan ook tot haar onderzoeksterrein.