2024

Apotheker begeleidt afbouwen oxycodon: Mevrouw (65 jaar) gebruikt elf jaar oxycodon. De huisarts benadert de openbaar apotheker omdat hij graag wil dat ze ermee stopt, maar hij krijgt mevrouw niet gemotiveerd. De apotheker neemt contact op en begeleidt haar succesvol tijdens het afbouwen.
Patiënt is vaak niet tevreden over zijn medicijngebruik: Bijna 40% van de mensen die geneesmiddelen gebruiken is niet helemaal tevreden over het gebruik en wil weten of er verbeteringen mogelijk zijn. De apotheker kan naast de huisarts een belangrijke rol spelen in het optimaliseren van het geneesmiddelgebruik, maar patiënten weten hem hiervoor nog onvoldoende te vinden. “Een mooie kans voor apothekers om zich nog zichtbaarder te maken als medicatiespecialist.”
Nieuwe bekostiging leidt tot een ongelijk speelveld: Een eenduidige aanspraak is de basis om gezamenlijk kostenbeheersing van dure geneesmiddelen vorm te geven, stelt Pieter Knoester. Herintroductie van de dubbele aanspraak leidt volgens hem tot een nieuw, ongelijk speelveld en zal resulteren in een kostenverschuiving.
Alertheid nodig: formuleringen tacrolimus niet inwisselbaar: Leveringsproblemen van medicijnen zijn aan de orde van de dag, waarbij vaak naar een alternatief van een andere fabrikant kan worden uitgeweken. De formuleringen van het immunosuppressivum tacrolimus kunnen echter niet zomaar worden gewisseld, ook de ‘langwerkende’ preparaten onderling niet. Onderstaande ervaring uit het Universitair Medisch Centrum Groningen met casus illustreert dit.
Aandacht nodig voor rationeel voorschrijven van nieuwe geneesmiddelen: Nieuwe middelen bieden extra behandelmogelijkheden, maar de risico’s zijn vaak onbekend, zegt apotheker Marloes Dankers. Zij deed onderzoek naar de keuzes en visies van zorgverleners in de eerste lijn ten aanzien van nieuwe middelen en concludeerde: “Wetenschappelijk bewijs speelt een beperkte rol in de overweging een nieuw middel voor te schrijven.”
Vaker hypertensie bij langdurig gebruik ADHD-medicatie: Langdurig gebruik van ADHD-medicatie is geassocieerd met een toegenomen risico op hart- en vaatziekte, vooral hypertensie en arteriële aandoeningen. Dit onderstreept het belang van een zorgvuldige afweging van de voor- en nadelen bij het voorschrijven van ADHD-medicatie.
Patiënt krijgt meer regie met zelfstandige medicatieverificatie: Door zelf hun medicatie te verifiëren, voorafgaand aan een electieve ziekenhuisopname, krijgen patiënten een grotere mate van regie over hun opname. Dat resulteert in een verhoogd bewustzijn over hun gezondheid, wat uiteindelijk kan leiden tot een verbeterde kwaliteit van zorg. Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) onderzocht de ervaringen met deze aanpak in de praktijk.
Borstvoeding kan vaak bij chronische medicatie: Bij ongeveer één op de tien vrouwen die de beslissing nemen om geen borstvoeding te geven, speelt geneesmiddelgebruik een rol. Zij noemen daarbij ook medicatie waarbij deze bezorgdheid niet terecht is, zoals lamotrigine of een SSRI. Met goede informatie voor zorgverlener en zwangere vrouw hoopt Moeders van Morgen Lareb hierin verbetering te brengen.
Zwangere kan veilig astmamedicatie gebruiken: De multidisciplinaire richtlijn Astma en zwangerschap stimuleert de continuïteit van zorg en draagt bij aan eenduidigheid in adviezen. Gebruik van medicatie tijdens zwangerschap en lactatie vormt een belangrijk onderdeel, met een helder gedefinieerde rol voor apothekers. Uitgangspunt is dat goede astma-controle veiliger is dan accepteren van longaanvallen.
Goed geïnformeerd van start met het gebruik van de anticonceptiepil: Door de inzet van pilconsulenten kunnen vrouwen goed geïnformeerd starten met het gebruik van de anticonceptiepil en die zonder onacceptabele bijwerkingen gebruiken. Ook vrouwen die de pil al langer gebruiken en behoefte hebben aan advies kunnen bij de consulent terecht. “Iedereen maakt uiteindelijk haar eigen keuze, maar daarvoor is wel de juiste informatie nodig.”
Farmacieopleiding UU: vak duurzaam uitoefenen: Duurzaamheid is een multidisciplinair onderwerp dat een multidisciplinaire aanpak vergt. Om duurzaam onderwijs te realiseren werkt de farmacie-opleiding van de Universiteit Utrecht (UU) daarom samen met veel partners, zoals overheidsinstellingen, zorginstellingen, waterschappen en nationale en internationale onderwijsinstellingen. “Dit grote netwerk draagt bij aan de inhoudelijke en procesmatige implementatie van duurzaamheid binnen ons eigen leerplan.”
Aios haalt meer uit vervolgopleiding door individualisering: Individualisering binnen de medisch specialistische vervolgopleiding biedt kansen voor jonge professionals om meer uit hun opleiding te halen. Hierdoor worden competente specialisten opgeleid die beter zijn voorbereid op wat de maatschappij van toekomstig zorgprofessionals vraagt. “Individualisering biedt een kans om je eigen draai aan de opleiding te geven.”
Je spelenderwijs bewust worden van de risico’s van VTGM: Om verpleegkundigen bewust te maken van de risico’s bij het toedienen en voor toediening gereed maken (VTGM) van geneesmiddelen en hen te motiveren deze in te perken, bedacht ziekenhuisapotheker Dorieke van Balen met collega’s een training in spelvorm. “Verpleegkundigen zijn nu veel alerter op fouten.”
Alteplase bij herseninfact veilig bij gebruik van DOAC: Gebruik van een DOAC leidt niet tot een grotere kans op een intracraniële bloeding, grote bloeding of sterfte na toedienen van alteplase bij een herseninfarct, ten opzichte van warfarine of geen gebruik van een anticoagulans.
‘Meer focus op klinische besluitvorming in onderwijs’: Klinische besluitvorming is een essentieel proces in de farmaceutische zorg dat meer aandacht verdient in het onderwijs voor studenten en apothekers. Interviews met apothekers laten zien dat het belangrijk is kennis, vaardigheden en klinische ervaring op te doen en samen te gebruiken bij de aanpak van een casus. Ook het nemen van besluiten als het antwoord niet evident is, verdient aandacht.
Crazy idea: werking medicatie sturen met hulp van fotofarmacologie: Groningse masterstudenten maken tijdens het vak innovative therapeutics kennis met fotofarmacologie. Tijdens colleges leren ze hoe licht effect kan hebben op de werking van medicijnen waardoor ze naast bioactief ook foto-actief worden. “It’s a crazy idea, let’s make it happen.”
‘Data gaan leven zodra je de theorie zelf kunt toepassen’: De theorie van onderzoeksmethodologieën en statistische methodes wordt door studenten vaak als droge kost ervaren, maar zodra ze hiermee aan de slag kunnen in de praktijk raken ze enthousiast. De master Farmacie in Leiden zet daarom vol in op het aanscherpen van vaardigheden in het veld. “Het lijkt mij erg leuk het dagelijkse apotheekwerk te combineren met praktijkonderzoek.”
Combinatie statine met ezetimib effectiever: Combineren van een statine met ezetimib is bij personen met diabetes en een hoog risico op atherosclerotische aandoeningen effectiever in het verlagen van het LDL-C dan een hogere dosering statine. Dit geldt ook voor personen met een laag of matig cardiovasculair risico.
Medicijngebruik veiliger bij closed loop voor genetische data: Er is nog geen standaard voor digitale gegevensuitwisseling van farmacogenetische uitslagen. Automatisering verbetert echter de medicatieveiligheid. In het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven is voor farmacogenetica een automatiseringsslag uitgevoerd voor het verkrijgen van een volledige closed loop vanaf aanvraag tot aan medicatiebewaking. “Deze oplossing zorgt voor een verbeterde medicatieveiligheid, voor nu en in de toekomst.”
Dubbele kosten, maar lang niet altijd dubbel effectief: Veel onderzoek is nodig om de heterogeniteit van tumoren te begrijpen en om gepersonaliseerde behandelingen te kunnen ontwikkelen. Het ontwikkelen van combinatietherapieën waarin geen sprake is van synergie zal dit onderzoeksproces verder vertragen. In onderstaand artikel worden enkele aandachtspunten besproken met betrekking tot de klinische en financiële gevolgen van combinatietherapieën.
‘Bespreek risico’s pilgebruik, vooral met vrouwen ouder dan 35 jaar’: De pil is nog steeds een veelgebruikt anticonceptivum. Een verhoogd risico op trombose is daarvan een bekende bijwerking, met name bij vrouwen vanaf 35 jaar. Toch laten de meldingen bij Bijwerkingencentrum Lareb zien dat gebruiksters hiervan niet altijd op de hoogte zijn. Het is belangrijk om deze mogelijke bijwerking, de risicofactoren en het pilgebruik regelmatig te bespreken.
Apothekers bieden passende zorg en bellen 600 patiënten: Apothekers zijn overal in het land bezig hun positie in de regio te versterken. In dit artikel een overzicht van enkele initiatieven om de farmaceutische zorg te verbeteren, zoals apothekers die met Punt voor Parkinson zijn geselecteerd door het Zorginstituut Nederland als ‘passende zorg’ en Limburgse apotheken die zeshonderd patiënten hebben gebeld om de therapietrouw te verbeteren.
‘Ik probeer mensen op een luchtige manier aan het denken te zetten’: Waarom zou je duizenden kilometers naar Silicon Valley reizen om mooie voorbeelden te zien van innovatief en efficiënt werken, als je ook bij Nederlandse bedrijven veel inspiratie kunt opdoen? Die gedachte van Joris Arts leidde uiteindelijk tot het boek Wat de zorg kan leren van … “Zorgverleners denken vaak dat ze niks hebben aan ervaringen uit andere sectoren. Daar ben ik het dus niet mee eens.”
Efficiëntere benadering in ontwikkeling van peptidekankervaccins: Immunotherapie biedt enorm veel opties voor kankerbestrijding in de toekomst. Om effectieve immunotherapie mogelijk te maken is efficiënte voorspelling van neoantigenen cruciaal. In haar onderzoek vond Ronja van Berkum dat het doeltreffender is om de focus in de voorspelling van neoantigenen te verschuiven naar eiwitten met een ubiquitine label.
Medicijninformatie op individu afgestemd blijft beter hangen: Patiënten begrijpen en onthouden informatie die is afgestemd op de individuele behoeften beter. Apothekers kunnen patiënten voorzien van schriftelijke informatie waarin persoonlijke kenmerken zijn verwerkt. Het is belangrijk dat de patiënt herkent dat informatie op maat gemaakt is. De apotheker kan dit benoemen in het uitgiftegesprek.
Extracellulaire vesicles hebben potentieel voor reparatie hart: Extracellulaire vesicles (EV’s) zijn erg populair in verschillende onderzoeksdomeinen. Het potentieel van EV’s voor reparatie van schade aan het hart is inmiddels aangetoond, maar de vraag rijst of dit ook daadwerkelijk zal resulteren in een klinische toepassing. Dit artikel werpt een realistische blik op de opkomende rol van EV’s in de context van cardiale reparatie.
Vrouwen krijgen vaak laat diagnose ADHD: Veel vrouwen komen er pas in de overgang achter dat ze ADHD hebben, zegt psychiater Sandra Kooij. Psychostimulantia zet zij bij deze groep patiënten vaak later in het behandeltraject in. Eerst worden slaapproblemen aangepakt: “Als je slecht slaapt, word je somber en voelt het alsof je leven niks meer waard is.”
Diltiazemcrème te gebruiken tijdens de borstvoeding: Bij Moeders van Morgen Lareb komen met enige regelmaat vragen binnen uit de praktijk over het gebruik van diltiazemcrème voor anale fissuren tijdens de borstvoeding. Dit is een lastige vraag, omdat er geen onderzoek is gedaan naar deze situatie. Afraden lijkt dan ook het meest logische advies. Toch is er meer over te zeggen dan in eerste instantie werd gedacht.
Apotheker had zelfvoorschrijver met handgeschreven recept moeten helpen: Een cosmetisch arts schreef zichzelf met een handgeschreven recept een antibioticum voor met een ongebruikelijk lange kuurlengte. De apotheker weigerde de medicatie af te leveren, waarna de arts een klacht indiende. Het Regionaal Tuchtcollege oordeelde dat de apotheker verder in gesprek had moeten gaan met de arts en geeft de apotheker een waarschuwing.
Kilo’s blijven weg bij continueren van tirzepatide: Bij deelnemers met overgewicht of obesitas leidt stoppen van tirzepatide tot een substantieel verlies van eerdere gewichtsafname. Continuering van de behandeling leidt tot een behouden initiële of zelfs verhoogde gewichtsreductie.
Monitoring antipsychotica bij jongeren kan veel beter: Gebruik van antipsychotica kan leiden tot ernstige en hinderlijke bijwerkingen, ook bij kinderen en adolescenten. Monitoren is van belang. Echter, de wijze van monitoren verschilt sterk tussen zorgverleners en is suboptimaal. Richtlijnen zijn niet eenduidig en niet eenvoudig toepasbaar in de dagelijkse praktijk. Promotieonderzoek van Lenneke Minjon laat zien dat hier nog veel winst is te behalen.
Hoestpoli maakt klachten acceptabel en leefbaar: Door de inzet van geneesmiddelen en niet-medicamenteuze interventies worden chronische hoestklachten voor 70-80% van de patiënten van de Delftse hoestpoli acceptabel en leefbaar. Wel is er volgens longarts José de Kluijver winst te behalen op het gebied van voorlichting over centraal hoestdempende middelen: “Die mag meer genuanceerd.”
Xanomeline: nieuw aangrijpingspunt bij schizofrenie: Xanomeline-trospium is effectief in het verminderen van positieve en negatieve symptomen van schizofrenie. De combinatie van het antipsychoticum met een muscarine-antagonist wordt goed verdragen.
Meebewegen met zorgbehoefte van patiënt door personalized care: We horen veel over toenemende werkdruk in de zorg, maar ook over de steeds grotere zorgbehoefte. Om te voorkomen dat het zorgsysteem verder overbelast raakt, is het tijd voor een innovatieve benadering van zorgverlening. Hiermee is reeds ervaring opgedaan in het Albert Schweitzer ziekenhuis.
CBD-olie kan veilig samen met tamoxifen: CBD-olie kan in de maximale over the counter-dosering van 50 mg veilig worden gebruikt in combinatie met tamoxifen. Daarnaast lijkt het gebruik van CBD-olie mogelijk een gunstig effect te hebben op de kwaliteit van leven van patiënten die tamoxifen-gerelateerde bijwerkingen hadden. Dit blijkt uit de TUCAN-studie.
Oxycodon afbouwen in de eerste lijn vraagt om samenwerking: Het afbouwen van oxycodon bij chronische pijn vraagt persoonlijke begeleiding en farmaceutische expertise. Met het toenemend huisartsentekort lijkt hier een belangrijke rol weggelegd voor de apotheker. Deze haalbaarheidsstudie laat zien dat apothekers de begeleiding van patiënten graag op zich nemen, al ervaren ze nog wel belemmeringen in de praktijk.
'Hartverwarmend te zien hoe blij Nederlanders zijn als ze hun medicijn weer hebben’: Zolang de voorraad strekt, verstrekt de Belgische Apotheek De Grens met plezier geneesmiddelen aan de noorderburen, die vanwege tekorten in eigen land dagelijks aankloppen. “Ik help graag mensen. Dat is toch de kern van ons beroep”, stelt apotheker Winde Thys.
Nirsevimab vermindert risico op opname door RSV: Nirsevimab beschermt kinderen tegen ziekenhuisopname vanwege een lage luchtweginfectie met het respiratoir syncytieel virus (RSV) en tegen zeer ernstige RSV-infecties. Het middel werd goed verdragen.
Snellere maturatie na de geboorte zorgt voor hogere klaring: Over het doseren van geneesmiddelen bij dysmature neonaten, ook wel small for gestational age (SGA)-neonaten genoemd, is nog weinig bekend. Daarom is onderzoek gedaan naar de farmacokinetiek van gentamicine bij SGA-neonaten. Daaruit blijkt dat de renale klaring van gentamicine zich sneller ontwikkelt bij SGA-neonaten dan bij gemiddelde neonaten, ook wel appropriate for gestational age (AGA)-neonaten genoemd.
Significante daling in verspilling RTA-spuiten: Verspilling van RTA-spuiten op de intensive care (ic) kan significant worden verminderd door de introductie van prefilled sterilized syringes (PFSS’en). Daarnaast wordt de hoeveelheid verspilling van het voor toediening gereed maken (VTGM) op voorraadproducten significant beïnvloed door de duur van de quarantaine. Dit blijkt uit een studie die is uitgevoerd op de ic van het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU).
Verfijning in doseren en monitoren tacrolimus: De tacrolimusbehandeling na transplantatie is complex door de nauwe therapeutische breedte en grote variabiliteit in de farmacokinetiek. Het gebruik van farmacokinetische modellen en alternatieve matrices, zoals intracellulaire concentraties en dried blood spot (DBS)-microsampling, kunnen mogelijk het doseren en monitoren van tacrolimus optimaliseren, blijkt uit promotieonderzoek van Marith I. Francke.
‘Zorgverleners moeten altijd alert zijn op interacties tussen medicijn en kruidenmiddel’: Veel mensen gebruiken naast hun medicatie ook kruidenproducten zonder te beseffen dat dit interacties kan geven, van milde tot zeer ernstige. Maar ook zorgverleners zijn zich hiervan vaak onvoldoende bewust. Reden voor het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) een campagne te starten. “Apothekers moeten standaard vragen of een patiënt ook kruidenmiddelen gebruikt.”
Oogdruppels met atropine: geen kleinere refractieafwijking: Gebruik van oogdruppels met atropine 0,01% tot 1,0% gedurende 2 tot 4 jaar tijdens de kindertijd is niet geassocieerd met verschillen in de uiteindelijk refractieafwijking 10 tot 20 jaar later. De incidentie van met myopie samenhangende oculaire complicaties verschilde evenmin.
‘Link medicijngebruik en droge ogen vaak gemist’: De bijwerking droge ogen wordt vaak niet herkend in de apotheek en ook de kennis over conserveermiddelen schiet tekort, constateert ziekenhuisapotheker Jacqueline van der Lingen-Borst, die zich inzet voor betere oogzorg. “Bij langdurig gebruik van oogpreparaten is het beter de conserveermiddelvrije variant te gebruiken.”
‘Een naar, eng gevoel, alsof de grond onder je voeten verdwijnt’: Je ziet niks aan de buitenkant, wat tot onbegrip en vooroordelen leidt. Maar mensen met chronische duizeligheid en migraine, zoals Marit van Raalten, worden hierdoor ernstig gehinderd in hun dagelijks leven. “Ik ben gevallen, heb onder meer mijn pols gebroken, was soms net een zombie.”
Corticosteroïdneusspray nog te weinig ingezet: Hooikoorts en andere vormen van allergische rinitis hebben een behoorlijke impact op het dagelijks leven, zegt Ingrid Terreehorst, allergoloog bij het Amsterdam UMC. Intranasale corticosteroïden zijn meestal de beste keuze om de symptomen te onderdrukken. “Maar nog te vaak gebruiken mensen alleen maar ‘zo nodig’ antihistaminica-tabletten.”
Oogdruppelkit: plannen voor provinciale uitbreiding: Om de patiënt meer vrijheid te geven en de thuiszorg te ontlasten, startte Reinette Stenekes-Stol een paar jaren geleden met een kit met daarin drie verschillende druppelhulpmiddelen. Inmiddels loopt het project in haar eigen apotheek nog steeds en ook zijn er plannen om het provinciebreed uit de rollen. “De Friese apothekersorganisatie (FAO) wil het graag op meerdere plekken implementeren.”
Oogdruppelbril maakt staarpatiënt minder afhankelijk van thuiszorg: Om de thuiszorg in de regio Zwolle te ontlasten hebben apothekers en de polikliniek oogheelkunde in Isala afgesproken staarpatiënten te stimuleren de druppelbril te gebruiken. Alle apothekers in de regio verstrekken de bril en geven instructies. “We gaan ook glaucoompatiënten intensiever begeleiden bij het zelf druppelen.”
KNMP Voorjaarscongres: programma
Speciale bril van belang bij sterkere atropine-oogdruppels: Staak niet zomaar een behandeling met atropine-oogdruppels, waarschuwt oogonderzoeker Jan Roelof Polling. Hij past deze therapie toe bij bijziende kinderen om de snelle achteruitgang van het zicht te remmen en complicaties te voorkomen. “Als je ineens stopt, kan een flinke rebound optreden.” Hoge doseringen atropine beïnvloeden het accommodatievermogen van het oog, waardoor kinderen een bril met multifocale glazen nodig hebben.
‘Voor patiënten met oorsuizen wordt het nooit meer stil’: Kno-artsen zien steeds meer mensen, onder wie kinderen van 7 jaar oud, die blijvende gehoorschade hebben opgelopen door lawaai. Zeer zorgwekkend, meent Ivette Gooskens. Dat geldt ook voor het toenemend tekort aan oordruppels. “Verdwijnen nog meer middelen van de markt dan wordt het schipperen en ontstaat onrust onder kno-artsen.”
Webapotheker kan al vroeg actualiteiten en trends oppikken: Apotheek.nl biedt bezoekers de mogelijkheid vragen te stellen aan de webapotheker, waarna een team van openbaar apothekers antwoord geeft. Om te zien of de webapotheker als signaleringsinstrument voor actualiteiten kan dienen, zijn de vragen van de afgelopen drie jaar geanalyseerd. Opvallend is het aantal vragen dat is gerelateerd aan seksualiteit.
Platinumhoudende therapie: ondersteuning met biomarkers: Platinumhoudende therapie vormt een essentieel onderdeel van de behandeling van patiënten met kanker. Door het verband te onderzoeken tussen verschillende biomarkers en de effectiviteit en toxiciteit van platinumhoudende therapie van patiënten met longkanker, biedt Corine de Jong met haar promotieonderzoek aanknopingspunten voor een betere, persoonsgerichte behandeling.
Stereotypen: Wanneer ik enthousiast vertel dat ik bijna mijn farmaciemaster heb afgerond, ontvang ik vaak reacties als “oh, dan word je doosjesschuiver” of “farmaceutische bedrijven zijn grote boeven”. Het lijkt erop dat de rol van de apotheker gehuld blijft in onbegrip en vooroordelen, terwijl deze veelomvattender is dan vaak wordt gedacht.
Cemiplimab vergoed voor behandeling cutaan plaveiselcelcarcinoom: Vanwege de waargenomen effectiviteit in de dagelijkse Nederlandse praktijk valt cemiplimab voor de behandeling van gemetastaseerd of lokaal gevorderd cutaan plaveiselcelcarcinoom sinds 1 januari onder vergoede zorg, indien voorgeschreven in expertisecentra. Cemiplimab is een van de zes oncologische middelen die zijn opgenomen in het DRUG Access Protocol (DAP).
Advies op maat over gebruik medicatie tijdens de ramadan: Geen advies is hetzelfde als het gaat om het aanpassen van medicatie tijdens de ramadan. Het innamemoment kan naar de avond, of toch juist tijdens het ochtendritueel en soms is helemaal niet vasten het beste, geeft apotheker Mehmet Darici aan. “De uiteindelijke beslissing ligt bij de patiënt.”
Insulines met op elkaar lijkende namen het vaakst verwisseld: Nu steeds meer insulines op de markt verschijnen, neemt de kans op verwisselingen − en dus medicatie-incidenten − toe. In 2023 kwamen 794 meldingen over incidenten met insulines binnen bij Voorkomen Medicatie-incidenten (VMI). Insuline aspart (Novorapid) en insuline aspart/insuline aspart protamine (Novomix) werden het meest verwisseld.
Met abatacept minder kans op reuma bij hoogrisicopatiënt: Behandeling met abatacept gedurende zes of twaalf maanden verkleint de kans op het ontwikkelen van reumatoïde artritis bij personen die een hoog risico hebben. Dit effect houdt tenminste een jaar na de behandeling aan.
Goedkeuring snelle toets en contract voor minderen met opioïden: Apothekers zijn overal in het land bezig hun positie in de regio te versterken. In dit artikel een overzicht van enkele initiatieven om de farmaceutische zorg te verbeteren, zoals apothekers die akkoord hebben gekregen voor hun plannen om ouderen meer regie te geven en Twentse apothekers die met Menzis een regionaal contract hebben getekend voor een opioïdenproject.
Voltooid leven: Ik zit met mijn 86-jarige oma op het terras koffie te drinken. Ik vraag hoe het met haar gaat. Waarop ze antwoordt: “Ik ben een oud mens. Ik kan nog maar 20% van wat ik vroeger kon.” Ze zucht diep. Ik vertel haar dat ze voor haar leeftijd ontzettend gezond is. Als ik haar vergelijk met de gemiddelde 86-jarige die in de apotheek komt, slikt mijn oma nagenoeg geen medicijnen. Buiten wat onvermijdelijke slijtage aan de knie is ze kerngezond. Ze stemt in en zegt: “Ik heb een prachtig leven gehad.”
Wiskundig model helpt prematuren aan een optimale dosis geneesmiddel: Voor prematuren is er behoefte aan betere doseeradviezen. Farmacometrist Aline Engbers ontwikkelde daarom een model dat de optimale dosering voor deze te vroeg geboren baby’s kan bepalen. Dit deed ze onder meer voor fluconazol, dat wordt gebruikt bij een invasieve candidiasis. “Het komt niet vaak voor, maar als een baby dit krijgt is de sterftekans heel hoog.”
Topicale fosfodiësteraseremmer vermindert psoriasis: Behandeling van milde tot matige atopische dermatitis en plaque psoriasis met een zalf met de nieuwe fosfodiësteraseremmer PF-07038124 is superieur aan placebo. De zalf wordt goed verdragen.
Rust creëren in de terminale fase: Meerdere factoren kunnen bijdragen aan een moeizaam verlopende sedatie. Dit praktijkvoorbeeld van een man met een uitgezaaide hersentumor laat zien dat de apotheker een rol kan spelen als medebehandelaar. Door er met een andere blik naar te kijken kan hierdoor de rust terugkeren in een onrustige situatie.
Voorschrijver in spe heeft blinde vlek voor bijwerkingen: Toekomstige voorschrijvers hebben onvoldoende vaardigheden in het detecteren en rapporteren van geneesmiddelenbijwerkingen vanwege beperkt onderwijs in farmacovigilantie. Actieve training tijdens de opleiding en integratie van farmacovigilantie in het therapeutisch redeneerproces zijn essentieel voor het verbeteren van detectie, management en rapportage van bijwerkingen.
AI selecteert SEH-patiënten met grootste kans op ziekenhuisopname: Met behulp van door Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) ontwikkelde artificial intelligence (AI)-technologie kunnen de apothekersassistenten op de spoedeisende hulp (SEH) binnen tien minuten na binnenkomst zien welke patiënten de grootste kans hebben op een ziekenhuisopname. “Bij kleurcode rood gaan de apothekersassistenten direct naar de patiënt om de medicatie te verifiëren.”
Van Dopesick tot Painkiller: In de nasleep van Dopesick keken mijn huisgenoot en ik vorige week de bloedstollende serie Painkiller, over de farmaceutische familie die de pijnstillerepidemie in de Verenigde Staten in gang zette. “Wat een leip middel, Oxycontin”, riep mijn onwetende huisgenoot uit, “dat wordt hier in Nederland toch zeker niet voorgeschreven?”
Apotheker Wessel Knoops maakte jongeren enthousiast voor natuurwetenschappen: Tweehonderd jaar bestaat het Natuurkundig Genootschap Wessel Knoops, in maart 1824 opgericht door de gelijknamige apotheker uit Arnhem. Een genootschap dat veel jongeren enthousiast heeft gemaakt voor natuurkunde en daarvoor bij het honderdjarig jubileum uitvoerig werd geprezen door de wereldberoemde natuurkundeprofessor Hendrik Anton Lorentz.
GLP-1-agonisten: tirzepatide meest effectief: GLP-1-agonisten zijn effectief bij de behandeling van volwassenen met diabetes type 2. In vergelijking met placebo is tirzepatide de meest effectieve GLP-1-agonist voor glykemische controle door vermindering van het Hba1c en nuchtere glucoseconcentraties.
Verkorting van inlooptijd kuur geeft kankerpatiënt enorme tijdwinst: Optimalisatie van toedienprotocollen van oncologische kuren resulteerde in een verkorting van de toedientijd voor 21,3% van de toedieningen en een totale tijdsbesparing van 1862 uur in 2023. Een enorme tijdwinst voor de patiënt en verlaging van de werkdruk voor de verpleegkundige op het oncologisch dagcentrum (ODC) in het Zuyderland Medisch Centrum in Sittard-Geleen.
Hoeksteen van integriteit, rigueur en onafhankelijkheid: De commissie ter Beoordeling van Oncologische Middelen (cieBOM) is al 25 jaar de hoeksteen van integriteit, onafhankelijkheid en wetenschappelijke rigueur in de beoordeling van oncologische middelen. De commissie dient als voorbeeld voor andere wetenschappelijke verenigingen, betogen Sahar Barjesteh van Waalwijk van Doorn-Khosrovani en Anke Pisters-van Roy.
‘Het gaat erom dat de patiënt de meest effectieve behandeling krijgt’: De commissie ter Beoordeling van Oncologische Middelen (cieBOM) bestaat 25 jaar en heeft in die periode spectaculaire behandelingen geïntroduceerd zien worden, die voor een deel van de patiënten zeer effectief blijken. En de ontwikkelingen staan niet stil, al wil voorzitter An Reyners zich niet wagen aan voorspellingen. “Ik kan echt niet zeggen wat wij als oncologen in 2030 voorschrijven.”
Lasmiditan nieuwe optie voor acute behandeling van migraine: Lasmiditan is de eerste ditan die beschikbaar is voor de acute behandeling van migraine. Deze selectieve 5-HT1F receptoragonist zonder vasoconstrictief effect is in effectiviteit op groepsniveau vergelijkbaar met de triptanen, met meer centrale bijwerkingen. Een behandelaar kan lasmiditan overwegen bij geselecteerde, volwassen patiënten.
‘Ik was er helemaal klaar mee, en zei tegen de huisarts dat ik wilde stoppen met sertraline’: Twintig jaar lang gebruikte Chelvi Munian-Nijs sertraline, totdat ze er genoeg van had en haar huisarts vertelde dat ze ermee wilde stoppen. Toen hij zich realiseerde dat het haar menens was, excuseerde hij zich nooit eerder naar haar ervaringen te hebben gevraagd. Transvaal Apotheek hielp haar vervolgens met een succesvol afbouwtraject. “Mijn brein heeft wel tijd nodig zich te resetten.”
Antidopaminerg middel kan leiden tot bewegingsstoornis: Bewegingsstoornissen variëren in verschijningsvormen en kunnen ontstaan door geneesmiddelgebruik, doorgaans bij antidopaminerge middelen. Minder bekend zijn bewegingsstoornissen bij triptanen. Vaak ontstaan klachten binnen uren tot enkele weken na starten met het geneesmiddel. Soms treden symptomen pas na jaren op, of na het stopzetten van medicatie.
Veelbelovend perspectief voor mensen met migraine: Het blokkeren van de werking van neurotransmitter CGRP kan zowel een acute migraineaanval beëindigen als migraineaanvallen voorkomen. Deze bevindingen hebben ervoor gezorgd dat migraine-specifieke medicijnen zijn ontwikkeld, waaronder gepants, ditans en CGRP-monoklonale antilichamen. “Deze (r)evolutie in de inzichten en behandeling van migraine biedt veelbelovende perspectieven aan migrainelijders.”
Minder vaak depressie bij IUD met minder levonorgestrel: Laaggedoseerde spiralen (intrauterine device, IUD) met 19,5 of 13,5 mg levonorgestrel zijn geassocieerd met een lager risico op depressie dan een IUD met 52 mg levonorgestrel.
Switchwiki: patiënt op onderbouwde wijze laten switchen van psychofarmaca: Om patiënten op een onderbouwde manier van psychofarmaca te laten wisselen, kunnen zorgverleners gebruikmaken van switchtabellen, switchwiki genaamd. Met afgelopen jaar zo’n 900.000 kliks op de website, weten behandelaars de tabellen goed te vinden. Een app volgt. “Zo zijn switchadviezen altijd binnen handbereik.”
‘Parkinsonpatiënten vertrouwen ons en ze kunnen alles aan ons vragen’: Voor parkinsonpatiënten is het complexe medicijngebruik, met tot wel acht innamemomenten per dag, een grote uitdaging. Farmabuddy Parkinson van het SIR Instituut biedt deze patiënten een vast aanspreekpunt in de apotheek. Farmabuddy’s Jamila Omri en Linda Hamers: “We bouwen een vertrouwensband op met parkinsonpatiënten. Ze kunnen ons alles vragen.”
‘Belangrijk dat stigma clozapine afbrokkelt’: Specialistische kennis en goede begeleiding vergroten de kans op een succesvolle clozapinebehandeling, zegt ziekenhuisapotheker Marieke Beex-Oosterhuis van het Albert Schweitzer ziekenhuis. Maar behandelaars zijn soms ten onrechte terughoudend in het voorschrijven van dit middel. “Hoe langer mensen een suboptimale behandeling krijgen, hoe lager de slagingskans van de volgende therapie.”
Zorgmedewerker krijgt niet-actuele en vage toedienlijst: Vijf belangrijke knelpunten in de medicatieveiligheid zijn naar voren gekomen uit 125 audits die het Instituut Verantwoord Medicijngebruik de afgelopen vijf jaar heeft uitgevoerd in zorginstellingen. Belangrijkste verbeterpunt is de toedienlijst. Deze is niet altijd actueel. Ook ontbreekt af en toe essentiële toedieninformatie. Verder verdienen de omgang met opioïden en medicatiebeoordelingen aandacht.
Groeiladders centraal bij de jaarlijkse uitvraag van indicatoren: De landelijke uitvraag kwaliteitsindicatoren van 2023 bevatte voor het eerst groeiladders bij twee KNMP-richtlijnen. Na afloop konden apothekers hun ervaringen hiermee delen in een vragenlijst. De resultaten leidden tot aanpassing van deze indicatorensets voor 2024. Voor de lopende uitvraag kwaliteitsindicatoren zullen apothekers groeiladders aantreffen in alle indicatorensets.
‘Nooit meer in de wacht staan voor een specialist in het ziekenhuis’: Voor het veilig digitaal uitwisselen van medische gegevens moeten zorgverleners beschikken over de juiste adressen. VZVZ heeft daarom Zorg-AB ontwikkeld: een landelijk digitaal adresboek voor de zorg. Volgens apotheker Edwin van Aalten gaat Zorg-AB apothekers veel tijd besparen. “We hoeven niet meer te zoeken naar het medische (beveiligde) mailadres of telefoonnummer van specialisten.”
Tuchtrechter: arts had COVID-patiënten niet off-label mogen voorschrijven: Tijdens de COVID-periode heeft een huisarts aan diverse patiënten off-label een combinatie van hydroxychloroquine, azitromycine en zinkorotaat voorgeschreven. De inspectie ontving daarover verschillende meldingen, waarna zij een klacht indiende. Het Centraal Tuchtcollege (CTG) oordeelde dat de arts niet off-label had mogen voorschrijven. In het PW van volgende week deel 2 van deze uitspraak.
Bempedoïnezuur verlaagt kans op cardiovasculair event: Verlaging van het LDL-cholesterol met bempedoinezuur vermindert het aantal cardiovasculaire gebeurtenissen bij patiënten met een hoog cardiovasculair risico, een verhoogd LDL en statine-intolerantie.
‘Dijklander wil graag een duurzaam ziekenhuis zijn’: Om duurzaamheid te verankeren in het ziekenhuis heeft Dijklander in Hoorn en Purmerend op alle afdelingen Green Teams opgezet. Green Team Farmacie wil tijdens de Week van ons water (27 april tot en met 12 mei) mensen bewustmaken van geneesmiddelverspilling. “Bezoekers worden er op speelse wijze op gewezen dat ze geneesmiddelen nooit moeten weggooien.”
Winst te behalen bij geven informatie over neusspraygebruik: Veel mensen hebben geen idee dat langdurig gebruik van neussprays risico’s met zich meebrengt, zo blijkt uit een vragenlijstonderzoek van masterstudenten Farmacie van de Universiteit Utrecht. “Eigenlijk vreemd dat deze producten zonder recept te verkrijgen zijn”, aldus een van de respondenten. Betere informatievoorziening is cruciaal.
‘Patiënt heeft veel waardering voor consult over zijn medicatie bij de apotheker’: Als patiënten één keer bij je op consult zijn geweest, komen ze vaak terug, is de ervaring van Jitske Langeland, die consultvoering vast onderdeel heeft gemaakt van haar werk als apotheker. “Je bouwt een betere band op met mensen, denkt mee en kunt problemen voorkomen.”

Navigatie

2024