CBG: ernstige bijwerkingen chloroquine en hydroxychloroquine
Het Europees medicijnagentschap EMA en het CBG adviseren artsen om coronapatiënten die deze malariamiddelen krijgen extra goed te monitoren, in het bijzonder patiënten met bestaande hartproblemen die gevoelig zijn voor hartritmestoornissen.
Chloroquine en hydroxychloroquine zijn goedgekeurde geneesmiddelen voor de behandeling van malaria en een aantal auto-immuunziektes. Het is bekend dat de middelen hartritmestoornissen kunnen veroorzaken door invloed van de elektrische activiteit van het hart. De klachten kunnen verergeren door het combineren met andere medicijnen, zoals het antibioticum azitromycine. Deze combinatie wordt in de nationale behandelrichtlijn voor COVID-19 van de Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid (SWAB) dan ook afgeraden, vanwege het effect op het hart. Daarnaast zijn lever- en nierproblemen, zenuwcelbeschadiging met epileptische aanvallen als gevolg en een laag bloedsuikergehalte bekende bijwerkingen.
Bijwerkingen melden
Omdat nog erg weinig bekend is over het veiligheidsprofiel van chloroquine en hydroxychloroquine bij de huidige off-label toepassing en dosering, roept Bijwerkingencentrum Lareb onder meer apothekers op om potentieel ernstige bijwerkingen zo snel mogelijk te melden via een speciaal formulier. “Door het delen van kennis en informatie over het optreden van deze bijwerkingen, vergroten we met elkaar het inzicht in de veiligheid en de risico’s van deze middelen”, aldus Lareb, dat de eerste weken van de coronacrisis tientallen meldingen kreeg over middelen die worden ingezet bij COVID-19.
Uit de praktijk hoort het bijwerkingencentrum dat vooral misselijkheid, QT-verlenging en psychische klachten opvallen bij het huidige gebruik van deze middelen. Deze bijwerkingen worden ook genoemd in de officiële productinformaties. Uit een analyse van Lareb van eerdere meldingen van bijwerkingen bij hydroxychloroquine en chloroquine bij de oorspronkelijke behandelindicaties, valt op dat bij chloroquine met name huidreacties (19%), reacties op het zenuwstelsel (10%) en psychische klachten (10%) werden gemeld, en bij hydroxychloroquine vooral huidreacties (20%) en maagdarmklachten (16%). Veranderingen van het ECG zijn in veel mindere mate gemeld: 3 keer bij chloroquine (2%) en 18 keer bij hydroxychloroquine (1%).
De dosering van chloroquine bij COVID-19 (600 mg, gevolgd door 2x daags 300 mg voor 5 dagen) is hoger dan die bij de oorspronkelijke indicaties. Het risico op dosis gerelateerde bijwerkingen, waaronder QT-verlenging en psychische klachten, is daarmee wellicht hoger dan op basis van oude informatie verwacht kan worden. Voor hydroxychloroquine geldt bij COVID-19 (2x daags 400 mg, gevolgd door 2x daags 200 mg voor 5 dagen) een vergelijkbare dosering als bij SLE, die hoger ligt dan bij reumatoïde artritis.
Het speciale, vereenvoudigd meldformulier is te vinden op: https://www.lareb.nl/nl/image-widget/informatie-over-covid-19/.