'Forse groei behandelingen met combinaties van medicijnen'
Waar in 2023 combinatiebehandelingen nog 15% vormden van alle nieuwe geneesmiddelen, gaat het nu om een totaal van 24%, concludeert het Zorginstituut, dat twee keer per jaar de Horizonscan Geneesmiddelen uitvoert, een inschatting van de medicijnen die de komende twee jaar op de Europese markt kunnen verschijnen.
Combinatiebehandelingen worden ontwikkeld en steeds vaker ingezet om een zo groot mogelijke effectiviteit voor de patiënt te bereiken, maar dat leidt volgens het Zorginstituut wel tot hogere kosten. De chronische longziekte COPD is een voorbeeld van een aandoening waarvoor nieuwe combinatiebehandelingen met biologische geneesmiddelen op de markt komen. Deze nieuwe combinaties van medicijnen gaan de bestaande behandelingen overigens niet vervangen, voorspelt het Zorginstituut.
Evergreening voorkomen
Uit de Horizonscan blijkt dat het Zorginstituut in 2025 al meer signalen van ‘evergreening’ heeft gemeld bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) dan in voorgaande jaren. Bij evergreening schakelen fabrikanten concurrenten uit door kleine aanpassingen te doen aan bestaande medicijnen waarvan het patent bijna afloopt. Op die manier kunnen ze opnieuw patent aanvragen en daarmee hogere prijzen vragen voor hun geneesmiddelen.
Hierdoor betalen we te veel voor bestaande medicijnen, terwijl dit geld ook gebruikt kan worden voor nieuwe geneesmiddelen of andere zorg, concludeert het Zorginstituut, dat aandacht vraagt voor het tegengaan van evergreening, zodat de toegankelijkheid van andere zorg niet onder druk komt te staan.
Menine-inhibitoren
Verder verwacht het Zorginstituut dat in de komende twee jaar veel geneesmiddelen en indicatie-uitbreidingen op komst zijn voor de behandeling van kanker. Het gaat specifiek om 137 nieuwe medicijnen en 139 indicatie-uitbreidingen.
Daarnaast staan in de Horizonscan specifieke groepen innovatieve geneesmiddelen met de potentie om echt verschil te gaan maken op de behandeling van bepaalde aandoeningen, omdat ze een andere werking hebben dan al bestaande behandelingen. Een voorbeeld zijn de Menine-inhibitoren, die bij de behandeling van acute leukemie ervoor zorgen dat kankercellen worden gedwongen zich aan te passen tot normale cellen.
Een ander groep innovatieve geneesmiddelen zijn de PSMA-radionuclidetherapieën bij de behandeling van uitgezaaide prostaatkanker en neuro-endocrine tumoren. Deze therapie maakt het mogelijk tumoren met precisie te behandelen, doordat het medicijn zich aan de prostaatkankercellen bindt en deze vernietigt.
Internationale data
Voor deze nieuwste Horizonscan maakt het Zorginstituut voor het eerst gebruik van de data en kennis van het International Horizon Scanning Initiative (IHSI), een samenwerkingsverband waarin Nederland met acht landen informatie in kaart brengt en met elkaar deelt over nieuwe en belangrijke medicijnen. Hierdoor is er volgens het Zorginstituut nog beter zicht op welke geneesmiddelonderzoeken mogelijk leiden tot vroegtijdige registratie op de Europese markt.
De Horizonscan Geneesmiddelen is in 2017 gestart als een integraal, openbaar en zo objectief mogelijk overzicht van innovatieve medicijnen die worden verwacht. Aan de publicaties van de Horizonscan werken acht verschillende werkgroepen aan verschillende indicatiegebieden.
Hiermee brengt het Zorginstituut in kaart wat de mogelijke impact is van nieuwe geneesmiddelen op de behandeling van patiënten en op de zorgkosten. Daarnaast is de Horizonscan een monitor van indicatie-uitbreidingen van bestaande medicijnen, aldus het Zorginstituut.