Bedrijven en zorgverleners moeten financiële relaties melden
Volgens de minister moeten patiënten erop kunnen vertrouwen dat zorgprofessionals zich niet laten beïnvloeden door financiële gunsten van bedrijven die medische hulpmiddelen of farmaceutische producten verkopen.
Financiële relaties tussen zorgverleners en de industrie worden daarom sinds 2012 vastgelegd in het Transparantieregister Zorg, een systeem dat is gebaseerd op zelfregulering. Bij dit register zijn diverse koepelorganisaties van zorgverleners en industrie aangesloten, waaronder die van artsen (KNMP), apothekers (KNMP), algemene ziekenhuizen (NFU) en medische industrie (VIG, Nefemed en Diagned).
In de praktijk blijkt dit transparantieregister niet goed te werken, concludeert Dijkstra, zo blijkt uit diverse mediaberichten in de afgelopen jaren. Met als opvallendste casus de cardiologen in het Isala-ziekenhuis in Zwolle, waarbij mogelijk sprake is van fraude en corruptie. Maar ook in het Amphia Ziekenhuis in Breda ging het mis; daar kregen cardiologen fors meer betaald van leveranciers van medische hulpmiddelen dan is toegestaan.
Geldstromen
Verder blijkt dat registraties van financiële relaties regelmatig ontbreken of niet vindbaar zijn in het Transparantieregister Zorg. Ook is het register niet compleet en niet goed doorzoekbaar voor bijvoorbeeld patiënten of journalisten. Bovendien zijn niet alle medisch professionals aangesloten bij het Transparantieregister Zorg – zoals tandartsen – en hoeven niet alle financiële relaties gemeld te worden, terwijl hier wel grote geldstromen in om kunnen gaan.
Ook is handhaving door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) niet mogelijk als deze relaties niet worden geregistreerd, aldus de minister, die wil voorkomen dat het beeld ontstaat dat financiële relaties tussen zorgverleners en industrie in zichzelf verkeerd zijn. “Dergelijke geldstromen zijn juist van groot belang voor onderzoek, onderwijs en innovatie in de zorg.”
Ziekenhuisbesturen
Voor het nieuw wettelijk transparantieregister dat de minister wil invoeren, blijft de huidige werkwijze gehandhaafd: het bedrijf registreert en de zorgverlener controleert. Wie geen financiële relaties aangaat, hoeft ook niks te registeren. Ook het huidige drempelbedrag voor registratie van € 500 cumulatief per jaar blijft gehandhaafd.
Naast de invoering van een nieuw register wil Dijkstra dat besturen van ziekenhuizen goedkeuring gaan geven aan alle financiële overeenkomsten tussen zorgprofessionals en medische bedrijven. In de praktijk blijkt, zo constateert IGJ, dat ziekenhuizen hierop onvoldoende zicht hebben.
Sponsoring
Ten slotte wil de minister ook meer regels voor sponsoring, omdat vaak onduidelijk is wat er mee wordt bedoeld. Voorbeelden van financiële relaties die vallen onder de term ‘sponsoring’ zijn: financiering van bijeenkomsten, zorgprojecten en wetenschappelijk onderzoek en het beschikbaar stellen van leerstoelen of beurzen.
De IGJ constateert dat sponsoring voor onderzoek en onderwijs in ziekenhuizen veel voorkomt, waarbij het vaak gaat om hoge bedragen waarvan de besteding niet transparant is, aldus de bewindsvrouw, die benadrukt dat dit soort geldstromen meestal wenselijk zijn om bijvoorbeeld onderzoek te financieren. “Ik vind het echter belangrijk de inzichtelijkheid van deze relaties te verbeteren”, aldus Dijkstra.