Vorig jaar toename ernstige tekorten medicijnen

Het Meldpunt ontving in 2022 in totaal 5921 meldingen van verwachte leveringsproblemen. Daarbij ging het om 2702 verschillende geneesmiddelen. Dat is 47% meer dan in 2021, toen er voor 1835 verschillende geneesmiddelen meldingen binnenkwamen, met een totaal van 3660 meldingen.

Voor zes geneesmiddelen waren er vorig jaar uiteindelijk geen of onvoldoende alternatieven beschikbaar. Deze ernstige tekorten waren er vaker dan voorgaande jaren. Toen kwam dit hooguit drie keer in een jaar voor, concluderen het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), die het Meldpunt samen coördineren in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Tijd en inspanning

Voor veel leveringsproblemen is een alternatief medicijn in Nederland beschikbaar, maar het tijdig verkrijgen van een alternatief kost de apotheek en de patiënt extra tijd en inspanning, stellen IGJ en CBG, die bij een ernstig tekort met de beroepsgroepen kijken of er maatregelen nodig zijn.

In 2022 hebben de beroepsgroepen voor de geneesmiddelen Visudyne, Actilyse en Metalyse, Sabril en Desuric en voor immunoglobulinen van verschillende merken een advies opgesteld. Daarin staat hoe de schaarse voorraden zo goed mogelijk te verdelen over de patiënten, bijvoorbeeld minder voorraad meegeven of in extreme gevallen de schaarse voorraad reserveren voor een bepaalde patiëntengroep. Ook keken de beroepsgroepen of er inzetbare alternatieven waren met een andere werkzame stof.

Het tekort aan het epilepsiemedicijn clobazam werd opgevangen door apotheekbereidingen, maar dat was maar beperkt mogelijk omdat er een tekort aan de grondstof was.

Buitenlandse verpakking

Vorig jaar heeft de inspectie voor 54 geneesmiddelen in totaal 132 toestemmingen verleend aan fabrikanten, groothandels en apotheken om een alternatief uit het buitenland te halen met een tekortenbesluit. Voor 116 situaties ging het om een tekort dat in 2022 ontstond. In andere gevallen werd toestemming verleend voor het opvangen van een tekort uit 2021 of 2020.

Voor 21 medicijnen kregen bedrijven één of meerdere keren toestemming om tijdelijk een buitenlandse verpakking van hetzelfde geneesmiddel van hun bedrijf te leveren; in totaal 24 keer. In 2022 is toestemming voor een alternatief middel uit het buitenland vaak verlengd, omdat tekorten langer dan drie maanden duurden; er was dus sprake van veel langdurige tekorten.

Het CBG heeft in 2022 ook diverse keren aanpassingen in het registratiedossier versneld of met prioriteit beoordeeld, zodat een medicijn eerder weer in de handel kon komen.

Vertraagde productie

Meer dan de helft (55%) van de mogelijke leveringsproblemen in 2022 kwam net als in andere jaren door een vertraagde productie of kwaliteitscontrole van het geneesmiddel. Ook een toename van de vraag (26%) is een belangrijke oorzaak. Dit kwam meestal doordat er leveringsproblemen waren met een andere vergelijkbaar middel bij een of meerdere andere bedrijven, aldus CBG en IGJ, die benadrukken dat meldingen bij het Meldpunt geen accuraat beeld geven van de leveringsproblemen die daadwerkelijk in de praktijk zullen optreden.

Meldplicht

Bedrijven hebben een meldplicht bij voorziene leveringsproblemen, maar ze melden uit voorzorg ook een risico op een leveringsprobleem. Dan blijkt vaak dat de levering geen hinder ondervindt; dit is in 2022 vaker gebeurd dan voorgaande jaren.

CBG, IGJ en VWS willen het grote aantal meldingen dat uit voorzorg wordt gedaan, terugdringen. Dit doen de partijen in afstemming met leden van de Werkgroep Geneesmiddelentekorten.