Forse toename uitgaven aan dure oncolytica in tien jaar
De totale uitgaven aan geneesmiddelen namen toe tot € 2,6 miljard in 2021, waarvan meer dan de helft (€ 1,5 miljard) werd besteed aan oncolytica. Kankersoorten waarvoor de uitgaven het hoogst waren, zijn hematologische maligniteiten, gevolgd door longkanker en melanoom.
In de afgelopen tien jaar gaven we in Nederland circa € 10 miljard uit aan geneesmiddelen voor de behandeling van kanker. Medicijnen worden het vaakst ingezet bij de behandeling van hematologische maligniteiten, zoals leukemie, lymfeklierkanker en multipel myeloom. De overleving bij hematologische maligniteiten is, volgens het IKNL, in het algemeen verbeterd door de introductie van nieuwe geneesmiddelen en betere behandelingen. De vijfjaarsoverleving van het multipel myeloom steeg naar verhouding het meest: van 45% in 2005-2009 tot 60% in 2015-2019.
Meer onderzoek
Bij één op de vijf patiënten is kanker op het moment van diagnose uitgezaaid. In 2012 was de mediane overleving bij uitgezaaide kanker bijna zes maanden; in 2021 is dat ruim zeven maanden.
Niet alle patiënten in deze groep worden overigens behandeld met dure geneesmiddelen. Sommige middelen werken alleen bij patiënten met een tumor met specifieke eigenschappen, en soms wordt er afgezien van behandeling omdat een medicijn een te grote kans geeft op bijwerkingen in verhouding tot de conditie of de levensverwachting van de patiënt.
Ook is niet altijd goed te bepalen wie goed gaat reageren op een geneesmiddel. Volgens het IKNL moet de samenleving goed naar de uitgaven van oncolytica gaan kijken, omdat het aantal patiënten met kanker toeneemt. Om deze patiënten nu en in de toekomst zo goed mogelijk te kunnen blijven behandelen, is meer onderzoek nodig.
Betere overleving
Toch zijn de effecten van de effectiviteit van oncolytica wel zichtbaar in de overlevingscijfers, concludeert het IKNL. Bij melanoom lijkt de introductie van immuun- en doelgerichte therapie zichtbaar in de stijging van de mediane overleving van de totale groep patiënten. In de totale populatie bleef de mediane overleving van niet-kleincellige longkanker voor de groep patiënten met uitgezaaide kanker bij diagnose als geheel rond de vijf maanden steken, maar voor een deel van de populatie hebben geneesmiddelen wel degelijk effect, aldus de onderzoekers.
In 2017 en 2018 zijn voor niet-kleincellige longkanker nieuwe behandelmethoden beschikbaar gekomen – immuuntherapie en combinatiebehandeling met immuun- en chemotherapie – die resulteren in een betere prognose. De mediane overleving nam na behandeling met chemotherapie, immuuntherapie en combinatiebehandeling toe tot respectievelijk 7,5 maanden, 17,7 maanden en 12,1 maanden.