Verdere daling aantal hiv-diagnoses in Nederland
Het aantal nieuwe hiv-diagnoses in Nederland is in 2021 verder gedaald naar 427 diagnoses. Afgelopen jaar werden 250 mannen die seks hebben met mannen (MSM) (59%), 105 andere mannen (25%) en 72 vrouwen (17%) gediagnosticeerd met de ziekte. In 2021 zijn dertien mensen overleden aan de gevolgen van aids, blijkt uit het onderzoek van de Stichting HIV Monitoring (SHM).
Proportioneel gezien is het aantal recente hiv-infecties de afgelopen jaren stabiel. Van een recente hiv-infectie is sprake als een persoon in het jaar voorafgaand aan de hiv-diagnose negatief getest is geweest en/of wanneer er in de bloedtest aanwijzingen zijn voor een acute infectie.
Trend
Volgens HIV Monitoring “is het aannemelijk” dat de daling in 2021 in recente hiv-infecties samenhangt met het aanbieden van de pre-expositie-profylaxe (PrEP). Dit combinatiepreparaat bestaat uit emtricitabine 200 mg en tenofovir disoproxil 245 mg.
Als deze trend de komende jaren doorzet, kan Nederland een van de eerste landen ter wereld worden met nul nieuwe hiv-infecties, aldus de stichting, die tegelijk benadrukt dat de diagnose hiv in 2021 nog steeds bij 57% van de mensen veel te laat is gesteld, wat leidt tot onnodige ziektelast en overlijden en hogere zorgkosten.
Geen toegang
Uit het rapport blijkt verder dat van de 2500 patiënten die tussen 2018 tot eind mei 2022 met hiv in de zorg zijn gekomen, van 735 patiënten bekend is of ze in het verleden wel of geen PrEP hebben gebruikt. Hiervan hebben 75 patiënten wel en 660 geen PrEP in het verleden gebruikt.
Van deze 660 patiënten hebben 44 aangeven dat ze wel PrEP hadden willen gebruiken, maar er geen toegang toe hadden: vier patiënten stonden op een wachtlijst voor PrEP en 39 bleken al hiv te hebben bij de eerste controle voorafgaand aan het starten met de therapie.
Tot nu toe is bekend dat 48 patiënten hiv hebben opgelopen terwijl zij aangaven dat ze wel PrEP hadden willen gebruiken. Volgens de stichting had een deel van deze nieuwe hiv-diagnoses voorkomen kunnen worden door een betere toegang tot de PrEP-zorg.
Waakzaamheid
Van de 75 mensen die hebben aangegeven in het verleden wel PrEP te hebben gebruikt, werd de hiv-diagnose gemiddeld honderd dagen na de laatste inname van de preventiepil gesteld; bij 79% was sprake van een recente hiv-infectie.
Bij 46 van deze 75 patiënten werd ten tijde van de hiv-diagnose gekeken naar resistentie van hiv die kan worden gerelateerd aan recent PrEP-gebruik. Dit werd bij negen van de 46 aangetoond.
Hoewel het volgens de onderzoekers zelden voorkomt, zijn bij enkele patiënten met een nieuwe hiv-diagnose die PrEP hebben gebruikt mutaties in het virus aangetoond. Dit is waarschijnlijk veroorzaakt door een onjuist gebruik van het geneesmiddel. Deze mutaties bemoeilijken de hiv-behandeling over het algemeen niet, maar waakzaamheid is wel geboden, aldus de stichting.