COPD: opiaten veilig mits in lage dosis

Laaggedoseerde opiaten kunnen veilig toegepast worden bij patiënten met ernstige COPD die afhankelijk zijn van medicinale zuurstof. Benzodiazepinen daarentegen verhogen het risico op sterfte, tenzij gecombineerd met opiaten in lage doseringen. Dat blijkt uit een Zweedse prospectieve cohortstudie onder 2249 patiënten van wie 535 benzodiazepinen, 509 opiaten en 200 beide gebruikten, versus een controlegroep van 1405 [BMJ 2014;348:g445].

Zorgverleners zijn soms terughoudend in het voorschrijven van benzodiazepinen en opiaten bij COPD-patiënten vanwege een risico op een ademhalingsdepressie, verwardheid, vallen en voortijdig overlijden.

Dat lijkt dan ook terecht voor benzodiazepinen, die een verhoogde mortaliteit lieten zien (HR 1,21, BI95 1,05-1,39). Opiaten daarentegen gaven geen verhoogd sterfterisico in een dosering van ≤ 30 mg orale morfine-equivalenten per dag (1,03, 0,84-1,26). In lage doseringen kunnen deze als veilig worden beschouwd. Bij hogere doseringen nam de mortaliteit wel toe (1,21, 1,02-1,44).

Er bleek geen toename van het aantal ziekenhuisopnamen, noch door opiaten noch door benzodiazepinen (0,98, 0,86-1,10 respectievelijk 0,98, 0,87-1,10).

Opmerkelijk was dat benzodiazepinen in lage dosering wel veilig bleken samen met laaggedoseerde opiaten. De resultaten waren eensluidend voor patiënten met hypercapnie of voor patiënten die de middelen voor het eerst gebruikten.