Zorgverleners vragen weinig naar medicatie 65-plussers

Dat blijkt uit een onderzoek dat Unie KBO in december 2011 liet uitvoeren onder achthonderd Nederlandse 65-plussers met een gemiddelde leeftijd van 75 jaar. In de afgelopen drie maanden heeft 96% van de ouderen één of meer geneesmiddelen gebruikt, gemiddeld vijf per dag. En 86% neemt gemiddeld drie geneesmiddelen per dag voor de rest van hun leven.

De meeste geneesmiddelen worden voorgeschreven door de huisarts (82%), specialist (59%) of een andere arts (2%), zoals een homeopathische arts; 11% van de ouderen koopt daarnaast nog zelfzorggeneesmiddelen. Ruim 60% van de (huis)artsen en meer dan 80% van de apothekers doet geen navraag naar het gebruik van zelfzorgmedicatie.

Met een frequentie van één keer per maand bezoeken 65-plussers gemiddeld al 23 jaar lang dezelfde apotheek. Naar tevredenheid, want de apotheek krijgt het rapportcijfer 8. Toch ergert bijna een kwart zich wel eens, het meest aan de wachttijd, gevolgd door slecht voorraadbeheer en onbehoorlijk gedrag van de assistenten.

Uit het onderzoek, dat bureau TeraKnowledge in samenwerking met het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik deed voor de Unie KBO, blijkt verder:

• 17% gebruikt medicijnen of middelen uit de alternatieve of aanvullende geneeswijze. Ze doen dat gemiddeld al elf jaar.

• 55% checkt de houdbaarheidsdatum van medicijnen die af en toe worden gebruikt zoals antigrippine, paracetamol, aspirine, pijnstillers en hoestdrankjes.

• De bijsluiter wordt door 63% altijd gelezen. De rest leest hem vaak (16%), soms (13%) of een enkele keer/nooit (8%).

De Unie KBO is geschrokken van de uitkomsten en gaat een lobby voeren voor de opname van een periodieke 65-plus-medicatiecheck in de basisverzekering. Verder wil de Unie KBO met de KNMP overleggen over verbeterpunten en een eventueel te ontwikkelen seniorenkeurmerk voor alle apotheken in Nederland.

Goedkoper en veiliger

Vrijwel gelijktijdig pleitte het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) voor een verplichte jaarlijkse medicatiebeoordeling bij ouderen. IVM-directeur Ruud Coolen van Brakel zei vrijdagavond in Nieuwsuur dat daardoor de medicijnkosten van ouderen jaarlijks met 100 miljoen euro omlaag kunnen. Bovendien zou een jaarlijkse medicatiecheck veel gezondheidswinst opleveren en het aantal acute (dure) ziekenhuisopnames verminderen.

Het IVM baseert dit op een drie jaar durend project waarin het samen met de Proeftuin Farmacie Groningen de implementatie van medicatiebeoordeling in verzorgingshuizen onderzocht. Coolen van Brakel meent dat twee partijen de medicatiebeoordeling zullen moeten afdwingen. "De zorgverzekeraars kunnen in de contracten met artsen opnemen dat ze alle patiënten met meer dan vijf geneesmiddelen een keer per jaar zien over medicijngebruik. Daarnaast kan de Inspectie voor de Gezondheidszorg de verzorgingshuizen hierop jaarlijks controleren."

Na de uitzending van Nieuwsuur ontving het IVM ettelijke medicatieoverzichten met de vraag om die te beoordelen. Dat laat het IVM over aan de eigen zorgverleners van de patiënten. Maar het geeft volgens Coolen van Brakel wel aan dat er 'nog ongelooflijk veel te winnen is'.