Propranolol helpt tegen hemangiomen
Onderzoekers Denise Hermans (UMC St Radboud), Maarten Ottenhof (AMC) en andere collega’s hebben naast dit patiëntcohortonderzoek ook een literatuurstudie uitgevoerd [Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A3482]. Van de vijftig artikelen over werkzaamheid en bijwerkingen van systemisch propranolol waren er 33 casusbeschrijvingen van minder dan vijf patiënten. In zeventien studies werden meer patiënten onderzocht (n=303). Bij 97% hiervan was behandeling succesvol.
Infantiele hemangiomen (IH) komen in het eerste levensjaar voor bij 10% van de kinderen en zijn daarmee de meest voorkomende goedaardige tumoren op kinderleeftijd. Vooral blanke meisjes lopen risico. De hemangiomen ontstaan in de eerste weken na de geboorte door overmatige proliferatie van onrijpe endotheelcellen. Na de proliferatiefase (vijf tot twaalf maanden) volgen een plateaufase en een fase van langzame regressie. De helft van de patiënten houdt littekens of andere restverschijnselen.
Bij 10% van de patiënten is behandeling nodig vanwege snelle groei, ulceratie of een potentiële bedreiging van de ogen of de luchtwegen. Ook kunnen grootte en locatie (bijvoorbeeld in het gezicht) reden voor behandeling zijn. Glucocorticoïden werken niet bij iedereen en kunnen potentieel gevaarlijke bijwerkingen geven. Soms worden ook interferon alfa en de cytostatica vincristine en cyclofosfamide toegepast. Daarnaast bestaan diverse chirurgische behandelopties.
In 2008 is per toeval de werkzaamheid van propranolol bij IH ontdekt. Het renine-angiotensine-aldosteronsysteem lijkt hierin een belangrijke rol te spelen. De auteurs van de studie bevelen aan de dagelijkse dosis geleidelijk op te bouwen naar 2,0 tot 3,0 milligram per kilogram. Bij risicopatiënten geldt een lagere dosering. De behandeling dient zo vroeg mogelijk in de proliferatiefase gestart te worden. Internationaal is propranolol het middel van eerste keuze geworden.
Momenteel lopen zeven grote gerandomiseerde en placebogecontroleerde onderzoeken waarin propranolol met glucocorticosteroïden worden vergeleken. De resultaten hiervan zijn nog niet bekend. Ook lopen er studies naar andere bètablokkers, topicale toediening en ACE-remmers.