Achtergronden 2013

Beloon arts voor melding

Kennis uit ervaringen met bijwerkingen blijft onbenut

Patiënten overlijden aan de gevolgen van geneesmiddelen die ze in het ziekenhuis krijgen. Maar volgens voormalig huisarts Ignace Schretlen worden ernstige en zelfs dodelijke bijwerkingen veel te weinig door zorgverleners gemeld. “Beloon artsen voor elke goed onderbouwde melding van een bijwerking.”

Diëtetiek en ziekenhuisapotheek interactief

Kennisbundeling interacties voeding en medicijnen

Interacties tussen voeding en geneesmiddelen verdienen meer aandacht. Vanuit dat oogpunt hebben de afdeling diëtetiek en de ziekenhuisapotheek van het TweeSteden ziekenhuis in Tilburg een intensieve samenwerking opgezet.

Kruidenmiddelen beïnvloeden oncolytica

Farmacokinetische interacties soms problematisch

Interacties doen zich niet slechts voor tussen geneesmiddelen onderling. Ook kruidenmiddelen kunnen de lichaamsconcentraties van oncolytica beïnvloeden, zo heeft in-vitro-onderzoek aangetoond. Klinisch onderzoek maakt duidelijk dat de voorspellende waarde van in-vitro-studies beperkt is. Alleen van sint-janskruid is een wezenlijk klinisch effect aangetoond.

Breed scala aan interacties hiv-middelen

Veel interacties theoretisch, praktijkonderzoek nodig

Hiv-medicatie geeft een overweldigende hoeveelheid interacties met andere medicatie. Omdat mensen met hiv steeds ouder worden, duikt hiv-medicatie steeds vaker op in het veelal rijke geneesmiddelenarsenaal van ouderen. Dit stelt apothekers en behandelaars voor de uitdaging de vele interacties met hiv-medicatie het hoofd te bieden.

Stoppen met roken 2013 minder succesvol

Na een jaar waarin geneesmiddelen bij stoppen met roken waren uitgesloten van vergoeding, zijn ze sinds januari van 2013 weer opgenomen in het basispakket bij een integrale aanpak van stoppen met roken. Nederlandse apotheken verstrekken in 2013 aanmerkelijk minder van deze middelen dan in 2011.

Beter balanceren dankzij farmacogenetica

Op weg naar een optimale dosering van cumarinederivaten

Hoewel cumarines al meer dan een halve eeuw op de markt zijn, betekent hun smalle therapeutische venster nog steeds een uitdaging bij het bepalen van de juiste dosering. Dosisalgoritmen waarin genotypen van VKORC1 en CYP2C9 meewegen, helpen bij het vooraf bepalen van de dosis. Statines hebben invloed op de dosering van acenocoumarol.

‘Lokaal ondernemen heeft de toekomst’

VNA: meeste apotheekovernames per jaar

Na jaren van stilstand vinden vraag en aanbod op de overnamemarkt van apotheken elkaar steeds beter. Financiering blijft echter problematisch. Via een overdrachtsconstructie van de Stichting Verenigde Nederlandse Apotheken kunnen starters zonder grote risico’s eigenaar worden. “Wij zetten ons in voor het behoud van de zelfstandige farmacie.”

Tien jaar cannabis op recept

Belangstelling uit buitenland neemt toe

Deze maand is cannabis tien jaar officieel in de apotheek op recept verkrijgbaar. Ondanks een forse stijging van het aantal recepten in de laatste jaren zijn artsen nog heel terughoudend bij het voorschrijven. Opiaten daarentegen zijn een vertrouwd verschijnsel in de apotheek.

Steeds meer apothekers voor tuchtrechter

Vooral waarschuwingen en berispingen

Het aantal apothekers dat in aanraking komt met het tuchtrecht is in de afgelopen dertig jaar toegenomen. Dit blijkt uit het aantal klachten dat bij de tuchtrechter binnenkwam. De verscheidenheid in opgelegde maatregelen lijkt daarbij kleiner geworden. Boetes en schorsingen komen nauwelijks meer voor. De tuchtrechter legt vooral waarschuwingen en berispingen op.

Pijplijn voor multiple sclerose veelbelovend

Ook orale toedieningsvormen

Er zitten behoorlijk wat nieuwe geneesmiddelen voor multiple sclerose (MS) in de pijplijn. Zeer recent keurden geneesmiddelautoriteiten nieuwe MS-medicatie goed. Deze uitbreiding van het geneesmiddelarsenaal is welkom, want door ernstige bijwerkingen moeten patiënten soms switchen naar andere medicatie.

‘Individuele kankertherapie rijp voor praktijk’

Prof. dr. Ron Mathijssen: kennis kinetiek groeit

Steeds beter inzicht krijgen in de individuele farmacotherapie bij kanker, dat is waar de jonge hoogleraar Ron Mathijssen voor gaat. In de afgelopen jaren ontdekte hij een aantal persoonlijke kenmerken die de kinetiek van chemotherapeutica beïnvloeden. De kennis hierover dijt steeds verder uit. De kunst is om die in de praktijk toe te passen.

Combinatietherapie sleutel tot succes

Nieuwe behandelingen bij kanker in aantocht

Targeted agents hebben vaak een spectaculair effect bij onder andere melanoom, maar het effect is van korte duur. Combinaties met nieuwe middelen, die het immuunsysteem activeren, zullen een revolutie in de kankerbehandeling teweegbrengen.

‘Positieve houding is een goed medicijn’

Kankerpatiënt Peter Kapitein richtte Alpe d’HuZes op

Kanker overkomt iemand anders, dacht Peter Kapitein tot acht jaar geleden. Zijn strijd tegen lymfeklierkanker duurde vierenhalf jaar. Nu zet de organisator van Alpe d’HuZes zich dagelijks in voor onderzoek naar deze ziekte. “Mijn leven is kanker.”

Radionucliden helpen waar opiaten falen

Radioactief middel vermindert pijn door botmetastasen

Prostaatkankerpatiënten met botmetastasen die de pijn onvoldoende onder controle krijgen met opiaten of chemotherapie, hebben baat bij therapie met het radioactieve geneesmiddel rhenium-188-HEDP. Dit middel verlicht niet alleen de pijn, het verbetert ook de overleving. Rhenium-188-HEDP is ontwikkeld en getest in het Meander Medisch Centrum in Amersfoort, het enige ziekenhuis in Nederland dat dit middel produceert.

Medicatiegebruik oncologiepatiënt veiliger

Farmaceutische zorg niet langer versnipperd

Farmaceutische zorg rond oncologiepatiënten is vaak nog versnipperd. Hierdoor ontbreekt een compleet medicatieoverzicht en is medicatiebewaking een probleem. In ziekenhuis Tjongerschans in Heerenveen zijn de verificatie en overdracht van medicatie en het elektronisch voorschrijven aangepakt. Alle medicatiegegevens zijn terug te vinden in één systeem.

Maandelijks meten

DM type 2: eens per maand bloedglucose checken volstaat

Goed ingestelde patiënten met diabetes mellitus type 2 kunnen volstaan met eens per maand de bloedglucosespiegel te meten. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van diabetesverpleegkundige Hanneke Hortensius. Maar daarbij is de juiste manier van zelfcontrole van groot belang: zijn de handen gewassen, dan kan de patiënt de eerste bloeddruppel gebruiken voor de meting.

Vrije codes gevaar voor medicatieveiligheid

Minister Schippers wil uniforme codering sneller invoeren

Steeds intensiever wisselen de eerste en de tweede lijn berichten uit. Een uniforme codering van geneesmiddelen is daarom van groot belang. Geneesmiddelbestanden in de ziekenhuizen zijn echter nog niet klaar voor elektronische uitwisseling, zo blijkt uit een grootschalig onderzoek onder 51 ziekenhuizen.

‘Marktwerking zal nooit populair zijn’

Marc Pomp stond aan de basis van marktwerking in de zorg

Aantonen dat goede farmaceutische zorg bijdraagt aan de beheersing van zorgkosten. Dat is volgens gezondheidseconoom Marc Pomp de grote uitdaging voor apothekers. Vervolgens moeten de verzekerden zelf om die zorg vragen. “Zorgverzekeraars zijn geen filantropen die kwaliteit uit eigen beweging belonen.”

Souvenaid opnieuw inzet van dispuut

Discussie over dieetvoeding bij alzheimer duurt voort

Over Souvenaid, de dieetvoeding van Nutricia voor mensen met de ziekte van Alzheimer, is veel discussie geweest. Is de werking nu wel of niet wetenschappelijk onderbouwd? Hoofdonderzoeker Philip Scheltens en statisticus Richard Gill discussiëren over de opzet en interpretatie van de twee gepubliceerde onderzoeken.

Goed plakschema voorkomt bijwerkingen

Rivastigminepleisters vaak verkeerd aangebracht

Rivastigminepleisters worden vaak volgens een verkeerd plakschema aangebracht, zo ontdekten thuiszorgmedewerkers Anja Eijsermans en Mieke Segers. Daardoor ontstaan vervelende bijwerkingen zoals blaarvorming. Ze hopen dat apothekers dit onderwerp oppakken.