Markt van smeersels is stabiel

De ontwikkelingen in de omzet van geneesmiddelen die werkzaam zijn op de huid, zijn al geruime tijd zeer beperkt. Al sinds een jaar of vijf verstrekken Nederlandse apotheken ieder jaar zo’n 7 miljoen keer een receptplichtig dermatologisch geneesmiddel* dat verzekeraars vergoeden uit de basisverzekering. De totale kosten die hiermee gepaard gingen, kenden wat meer variatie, maar vertoonden over dezelfde periode een daling van gemiddeld 1,5% per jaar. In 2011 kwam dit bedrag uit op € 52 miljoen. Hierin zijn de kosten van de dienstverlening in de apotheek niet inbegrepen.

Meest verstrekt

Nederlandse apotheken verstrekten vorig jaar 790.000 keer een huidpreparaat met triamcinolonacetonide, een matig sterk werkzaam corticosteroïde voor lokale toepassing. Het is daarmee evenals in de afgelopen jaren het meest verstrekte receptplichtige geneesmiddel voor de huid. Combinatiepreparaten van het zwak werkzame corticosteroïde hydrocortisonacetaat met het antischimmelmiddel miconazol volgen op de tweede plaats met 720.000 verstrekkingen.

Ook voor de meest verstrekte dermatica geldt dat er geen spectaculaire wijzigingen zijn in het gebruik. Slechts van drie van de tien koplopers kwam het aantal verstrekkingen in 2011 meer dan 2% boven dat van 2010 uit. Dit waren het zeer sterk werkzame corticosteroïde clobetasol (+4,8%), het antischimmelmiddel ketoconazol (+4,2%) en het sterk werkzame corticosteroïde mometason (+3,5). Corticosteroïden voor de huid zijn onderverdeeld in vier klassen, al naar gelang de mate van hun werkzaamheid: zwak (1), matig sterk (2), sterk (3) en zeer sterk (4). Omdat bijwerkingen ook optreden met de mate van werkzaamheid wordt geadviseerd om geen sterker werkzaam corticosteroïde voor te schrijven dan de kwaal noodzakelijk maakt. Corticosteroïden worden o.a. toegepast bij eczeemachtige klachten en vanaf klasse 3 ook bij o.a. psoriasis.

Stijgers

Het combinatiepreparaat van calcipotriol met corticosteroïde betamethasondipropionaat (Dovobet), dat toegepast wordt bij de behandeling van psoriasis, is een van de weinige dermatica met een sterke stijging van de omzet in 2011. Het aantal verstrekkingen nam met 25.000 toe tot 130.000 (+23%). Ook in de jaren daarvoor was er een sterke toename. In 2008 kende het middel maar 63.000 verstrekkingen.

Het is nog niet duidelijk wat de invloed is van het uit de handel nemen van de enkelvoudige variant van calcipotriol (Daivonex) op de omzetontwikkeling van Dovobet in 2012. LEO Pharma, producent van beide middelen, staakte in oktober 2011 de levering Daivonex. Dovobet zalf wordt niet volledig vergoed vanuit het basispakket. Het kende in 2011 een eigen bijdrage van gemiddeld negen euro per verstrekking. De producent is overigens bereid deze eigen bijdrage voor zijn rekening te nemen, want er is een terugbetalingsregeling ingesteld.

Systemisch

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft in het ATC-classificatiesysteem voor geneesmiddelen in de hoofdgroep dermatica ook middelen opgenomen die in de huid (of nagels) werkzaam zijn via systemische toepassing, bijvoorbeeld door inname van tabletten. Ook bij deze middelen is in Nederland al jaren sprake van een vrijwel stabiel aantal verstrekkingen. Terbinafine tabletten (Lamisil), die o.a. werkzaam zijn bij kalknagels, waren in 2011 goed voor 180.000 verstrekkingen. De kosten van deze farmacotherapie, die in het verleden als hoog werden bestempeld, zijn dat nu niet meer. De gemiddelde kosten per verstrekking zijn afgenomen van 80 euro in 2004 tot 4 euro vorig jaar. Isotretinoïne (Roaccutane), dat een systemische toepassing heeft bij ernstige vormen van acne, kende 73.000 verstrekkingen in 2011.

*) Bij de genoemde geneesmiddelen zijn apotheekbereidingen die niet worden bereid volgens een landelijk protocol (zoals LNA, FNA) buiten beschouwing gelaten.