Stijging uitgaven ook in 2011 gematigd
De Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2011 voor € 5.001 miljoen aan geneesmiddelen die behoren tot het basispakket van de zorgverzekeringswet. Het uitgavenniveau ligt hiermee € 78 miljoen hoger dan in 2010. Dat komt overeen met een stijging van 1,6%. In het licht van de verwachte structurele uitgavenstijging voor de farmaceutische zorg en in vergelijking met toenamecijfers uit het verleden, is er voor het vierde opeenvolgende jaar sprake van een gematigde uitgavengroei. In de jaren 2008 tot en met 2011 bedroeg de jaarlijkse stijging gemiddeld 1,8%. In de periode 2004 tot en met 2007 was dat gemiddelde 6,0% en in de vier jaren daarvoor 8,7%. Ook in relatie tot de kostenontwikkeling in andere zorgsectoren kan van een zeer gematigde groei worden gesproken.
Dure middelen
De toename van de totale geneesmiddelenuitgaven komt volledig op het conto van het toenemende gebruik van dure geneesmiddelen. Zonder deze toename zouden de uitgaven zijn afgenomen. Onder dure geneesmiddelen verstaat de SFK geneesmiddelen waarvan de uitgaven per voorschrift meer dan € 500 bedragen. De totale uitgaven aan deze middelen namen met € 107 miljoen toe van € 1.007 miljoen in 2010 tot € 1.114 miljoen in 2011. Dit komt neer op een stijging van 10,6%. Deze uitgavengroei gaat in belangrijke mate aan de reguliere (wijk)apotheek voorbij. Veel fabrikanten kiezen ervoor deze dure geneesmiddelen niet via het gebruikelijke groothandelskanaal aan te bieden, maar gaan met één landelijk werkende apotheek in zee. Het aandeel van de dure geneesmiddelen in de totale uitgaven is opgelopen van 10,0% in 2004 tot 22,3% in 2011.
In 2012 zullen de uitgaven aan dure geneesmiddelen, en daarmee ook het aandeel daarvan in de totale uitgaven, binnen de farmaceutische zorg sterk dalen. Met ingang van 1 januari van dit jaar is de financiering van de TNF-alfaremmers en daaraan verwante geneesmiddelen door de minister van VWS overgeheveld naar het ziekenhuisbudget. In 2011 kwamen de uitgaven aan de genoemde geneesmiddelen, die zonder uitzondering tot de dure geneesmiddelen behoren, uit op € 390 miljoen.
Anticonceptiva
Met ingang van 2011 is de aanspraak op anticonceptiva voor vrouwen van 21 jaar ouder beperkt. Deze middelen komen voor deze vrouwen nog slechts in aanmerking voor vergoeding bij twee specifieke indicaties, waarbij anticonceptie niet het doel is. Hierdoor kwamen de uitgaven aan de voor vergoeding uit het basispakket in aanmerking komende anticonceptiva in 2011 uit op € 10 miljoen. Dit is € 66 miljoen minder dan het jaar daarvoor.
Prijsdalingen
Zonder de anticonceptiva mee te rekenen, nam het aantal verstrekte standaarddagdoseringen (DDD) met 6,4% toe. Deze relatief sterke toename van het geneesmiddelengebruik leidde echter niet tot een navenante stijging van de uitgaven. De door het preferentiebeleid en de Wet geneesmiddelenprijzen afgedwongen prijsverlagingen matigen de uitgavengroei. In december 2011 lag het prijspeil van geneesmiddelen gemiddeld 3,8% lager dan in december 2010. Voor generieke geneesmiddelen lag dat zelfs 17,0% lager. Het kostenverlagend effect hiervan werd versterkt door het toegenomen aandeel van verstrekkingen van generieke geneesmiddelen. Ook de verlaging van de maximumtarieven door de NZa van € 7,91 in 2010 naar € 7,50 zorgde voor een drukkend effect op de uitgavengroei. Ondanks de stijging van het geneesmiddelengebruik en de daarmee gepaard gaande toename van werkzaamheden in de apotheken, namen de tariefinkomsten van apotheken slechts met 0,6% toe.
