Diabetes langs de lat
Uit cijfers van de SFK blijkt dat in de eerste helft van 2012 794.000 patiënten diabetesmedicatie via de openbare apotheken hebben gekregen. Tot diabetesmedicatie worden orale bloedglucoseverlagende middelen en insulines gerekend. 532.000 mensen gebruikten in deze periode alleen een oraal antidiabeticum en 127.000 alleen een insuline. 135.000 mensen gebruikten middelen uit beide groepen. Orale bloedglucoseverlagende middelen worden gebruikt bij de behandeling van type-2-diabetes. Insuline wordt toegepast bij type-1-diabetes, bij zwangerschapsdiabetes en bij ernstige gevallen van type-2 diabetes. Onder patiënten tot 40 jaar komt type-1-diabetes vaker voor dan type-2-diabetes.
Comedicatie
Patiënten met diabetes type 2 lopen een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. De NHG Standaard Cardiovasculair Risicomanagement adviseert daarom preventief een cholesterolverlager voor te schrijven aan deze patiënten en in bepaalde gevallen een bloeddrukverlagend middel. Op dit moment krijgen gemiddeld drie op de vier gebruikers van orale antidiabetica in de leeftijd van 40 tot 80 jaar een cholesterolverlager als comedicatie. Het percentage gebruikers van orale antidiabetica dat ook een bloeddrukverlagend middel ontvangt, bedraagt 60.
Therapietrouw
Omdat diabetes een chronische behandeling vergt, is het van belang dat patiënten therapietrouw zijn. De mate van therapietrouw van een patiënt bepaalt de SFK door het aantal dagen in het jaar waarvoor de patiënt het betreffende geneesmiddel heeft gekregen, te delen door het aantal kalenderdagen in dezelfde periode. Als de op deze wijze bepaalde therapietrouw minimaal 80% is, wordt een patiënt als therapietrouw beschouwd. In 2011 was ongeveer 90% van de gebruikers van orale antidiabetica volgens deze definitie trouw. De mate van therapietrouw in het gebruik van bloeddrukverlagers en cholesterolverlagers ligt voor deze groep patiënten op een vergelijkbaar niveau.
(Geen) voorkeursmedicatie
Volgens de NHG-Standaard is metformine het eerstekeusmiddel voor mensen die starten met orale diabetesmedicatie. Uit gegevens van de SFK blijkt dat huisartsen bij zo’n 95% van de nieuwe gebruikers van orale antidiabetica ook inderdaad met dit geneesmiddel starten. In de eerste helft van dit jaar gebruikten in totaal 590.000 personen metformine. Als alleen metformine te weinig effect heeft, kan het worden gecombineerd met een sulfonylureumderivaat, zoals bijvoorbeeld tolbutamide of glimepiride. Biedt dat onvoldoende resultaat dan kan een behandelaar door toevoeging van een DPP-4–remmer het gebruik van insuline uitstellen. Het NHG ontraadt huisartsen vooralsnog om het gebruik van deze middelen in de huisartsenpraktijk te initiëren, vanwege onvoldoende bewezen meerwaarde ten opzichte van andere diabetesmiddelen en uit oogpunt van kosteneffectiviteit. Tot de DPP-4-remmers behoren: sitagliptine (Januvia), vildagliptine (Galvius), saxagliptine (Onglyza) en, sinds april 2012, linagliptine (Trajenta). In de eerste helft van 2012 gebruikten 39.000 diabetespatiënten een DPP-4-remmer, van wie 9500 in een vaste combinatie met metformine. Hiermee lag het aantal gebruikers 39% hoger dan in de eerste helft van 2011. Gelet op het advies van het NHG is het opvallend dat ruim twee derde van de starters met DPP-4-remmers afkomstig was van een huisarts.
KNMP en SFK bieden apothekers met de Zorgondersteuning Diabetes/CVRM een instrument om de zorg voor deze groep patiënten aantoonbaar te verbeteren. De module sluit aan bij de nieuwe KNMP Richtlijn Diabetes en kan tijdens en na de Diabetesweek ingezet worden om controlegesprekken met patiënten voor te bereiden en te verwerken. Geïnteresseerd? Neem contact op met de SFK om de rapportage te bekijken voor een demo-apotheek.
