Vervalste genees­middelen via internet

Van de op internet aangeboden geneesmiddelen is 50 tot 90% vervalst[1]. In Nederland werd in 2009 bij een derde van de op internet bestelde middelen een sterk afwijkende hoeveelheid werkzame stof gevonden. Ook waren geneesmiddelen vervuild met stoffen die er niet in thuishoren[2]. Onlangs werd dit beeld bevestigd door onderzoek van de Evangelische Omroep, waaraan het Laboratorium der Nederlandse Apothekers medewerking verleende. Van vijf via internet aangeschafte geneesmiddelen bleken er zeker drie vervalst.

Consumenten

Intomart GFK schatte in 2009 dat 3% van de volwassen Nederlandse bevolking zonder doktersrecept geneesmiddelen bestelt via internet[3]. Europese schattingen komen zelfs uit boven de 20%[1]. Het gaat in elk geval om zeer veel kopers; alleen al in Nederland moet het jaarlijks om tienduizenden mensen gaan die zo vervalste geneesmiddelen gebruiken.

Campagne VWS

Door VWS is eind 2008 de website internetpillen.nl gelanceerd. De overheid wil daarmee de burger informeren over de gevaren van geneesmiddelen die zonder recept op internet worden aangeboden. Eind 2010 is daar de site medi-plaza.nl bijgekomen. Deze site lijkt een internetapotheek. Wie echter iets bestelt, krijgt meteen de spiegel voorgehouden: ook bij internetsites blijkt echt nog niet zo gemakkelijk van namaak te onderscheiden.

Of een internetapotheek bonafide is, kan uit een paar dingen blijken. Een internet­apotheek heeft een postadres en een telefoonnummer, dat ook in de fysieke wereld bestaat. En uiteraard zal bij bestelling van een receptplichtig geneesmiddel om een recept worden gevraagd. Een garantielogo voor internetapotheken, zoals in Duitsland geïntroduceerd, lijkt mooi maar blijkt onvoldoende door patiënten te worden herkend[4].

Beroepsbeoefenaren

Ondanks de hoge aantallen vervalste geneesmiddelen merken apothekers en andere beroepsbeoefenaren hier vrij weinig van, vermoedelijk omdat patiënten er niet makkelijk voor uitkomen. Uit een recente publicatie, geschreven in opdracht van VWS[5], blijkt in een beperkte steekproef maar één op de drie huisartsen wel eens te zijn geconfronteerd met patiënten die geneesmiddelen op internet hebben gekocht. Cijfers over apotheken zijn er niet, maar logischerwijs zullen ook apothekers (vaak zonder het te weten) patiënten aan de balie krijgen die geneesmiddelen op internet hebben besteld. Wetende dat het merendeel hiervan vervalst is, moeten zij alert zijn op klachten over middelen die niet werken of leiden tot onbegrepen reacties. Oók als het middel niet door hen is verstrekt[6].

Bewustwording

Waar het echter op aankomt, is dat er een gedragsverandering plaatsvindt. Het bespreekbaar maken van dit onderwerp speelt daarbij een belangrijke rol. Apothekers kunnen hieraan bijdragen door hun patiënten te stimuleren verantwoorde keuzes te maken bij de aanschaf van medische producten. Informatie hierover en meer is na te lezen in de LNA-mededeling ‘Vervalste medische producten’.

Literatuur

1. Pfizer. Cracking Counterfeit Europe. http://www.pfizer.co.uk/SITES/PFIZERCO UK/MEDIA/Pages/CrackingCounterfeitEurope.aspx (geraadpleegd 24 maart 2011).

2. Kwakzalverij via internet. Consumentengids oktober 2009, pag. 32-35.

3. Intomart GFK. Geneesmiddelen op internet. Hilversum: R. Langerak, 2009. http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/rapporten/2009/07/02/ geneesmiddelen-op-internet.html (geraadpleegd 24 maart 2011).

4. Arzneimittelfälschungen und Scheinsicherheit. Deutsche Apotheker Zeitung 2011; 10(151):52.

5. Meijers I. Vervalsingen in de Spreekkamer. VU Amsterdam, juni 2010.

6. Barends D, Lie J, Moester M et al. Ontdekte vervalste farmaca‚ ‘topje van ijsberg’.Pharm Weekbl 2009; 39(144):28-31.