CBO-richtlijn: ‘highlights’ voor apothekers

Naar schatting zijn er per jaar circa 80.000 patiënten met een klinische fractuur. Bij patiënten van vijftig jaar en ouder met een recente fractuur is het risico op een nieuwe fractuur verhoogd. Daarom ligt bij patiënten met een hoog fractuurrisico en bij osteoporosepatiënten de nadruk op preventie van een (volgende) fractuur. Daarbij gaat de voorkeur uit naar de orale behandeling met alendroninezuur of risedroninezuur, omdat van beide middelen is aangetoond dat ze het optreden van nieuwe wervel-, heup- en andere fracturen verminderen en omdat met beide middelen veel ervaring is opgedaan. Met de andere osteoporosemiddelen is veel minder ervaring opgedaan (denosumab) of er is geen effect op heup- en/of andere fracturen aangetoond (strontiumranelaat, raloxifeen, ibandroninezuur).

Vitamine D en calcium

Een goede calcium- en vitamine D-status is van belang voor een goede botopbouw. Daarom wordt voor alle osteoporosepatiënten een dagelijkse suppletie met 800 IE vitamine D aanbevolen, in navolging van het advies van de Gezondheidsraad voor de algemene bevolking [3]. In het licht van de recente publicaties over hartcomplicaties bij overmatige calciumsuppletie [4, 5] is het advies calciumsuppletie te maximeren op een totale inname van 1000-1200 mg calcium (inclusief inname via de voeding).

Therapietrouw

Ongeveer de helft van de osteoporosepatiënten is na een jaar gestopt met de medicatie. De CBO-richtlijn benadrukt de multidisciplinaire aanpak van dit probleem. Duidelijk communiceren over de risico’s en de verwachte therapieduur (doorgaans vijf jaar) en regelmatige follow-up tijdens de therapie kunnen de therapietrouw bevorderen en het resultaat van de therapie verbeteren. Praktijkvoorbeelden van succesvolle initiatieven in de apotheek zijn eerder beschreven [6].

Patiëntenrichtlijn

Van de herziene CBO-richtlijn is ook een patiëntenversie verschenen. Deze versie is opgenomen in het nieuwe Zorgboek Osteoporose van de Stichting September. De evidence-based informatie uit de richtlijn is verder aangevuld met praktische informatie voor patiënten over eten en bewegen, zorgverlening in het algemeen en sociale voorzieningen. Deze patiëntgerichte informatie kan de patiënt helpen een gelijkwaardige partner te zijn in gesprekken met behandelaars en kan eraan bijdragen dat de patiënt zich medeverantwoordelijk voelt voor het resultaat van zijn behandeling.

Implementatie

Om de implementatie van de CBO-richtlijn Osteoporose en fractuurpreventie te bevorderen wordt een nascholing ontwikkeld voor artsen en apothekers: Het Osteoporose Spreekuur. Aan de hand van een casus zal de belangrijkste informatie uit de richtlijn worden behandeld. De nascholing wordt eind 2011 verwacht. Naar aanleiding van de nieuwe CBO-richtlijn is op www.fto.nu de FTO-presentatie Osteoporose aangepast. Kijk voor meer informatie op www.knmp.nl (zoekwoorden: osteoporose, zorgcoördinatie).

Literatuur

1 CBO. Richtlijn Osteoporose en fractuurpreventie. 2011.
2 Anoniem. Herziene richtlijn Osteoporose bijna klaar. Pharm Weekbl 2010;48:434.
3 Gezondheidsraad. Naar een toereikende inname van vitamine D. 2008.
4 Bolland MJ, et al. Vascular events in healthy older women receiving calcium
supplementation: randomized controlled trial. BMJ 2008; 336: 2626.
5 Bolland MJ, Avenell A, Baron JA, et al. Effect of calcium supplements on risk of
myocardial infarction and cardiovascular events: metaanalysis. BMJ 2010; 341 doi
10.1136/bmj.c3691.
6 Cheung KC. Bevorder de therapietrouw bij bisfosfonaatgebruikers. Pharm Weekbl
2010;48:45.