Herexamen 2024 PW1en2
Patiënten die een irreversibele MAO-remmer zoals tranylcypromine of fenelzine gebruiken hebben soms last van slapeloosheid. Benzodiazepinen werken niet altijd voldoende tegen die slapeloosheid. Daarom wordt soms bij deze patiënten met een slaapstoornis trazodon voorgeschreven in een dosering van maximaal 100 mg ’s avonds (meestal 25-50 mg). Helaas is trazodon tot zeker midden 2024 niet leverbaar.
Wat is een alternatief voor trazodon tegen slapeloosheid bij een patiënt die een MAO-remmer gebruikt en een benzodiazepine onvoldoende werkt?
-
een antidepressivum uit de groep SNRI, zoals duloxetine
-
een antidepressivum uit de groep SSRI, zoals citalopram
-
een antidepressivum uit de groep overige, zoals mirtazapine of een antipsychoticum, zoals quetiapine
Toelichting
Het juiste antwoord is: een antidepressivum uit de groep overige, zoals mirtazapine of een antipsychoticum, zoals quetiapine
Bij een combinatie van een antidepressivum uit de groep SSRI’s en SNRI’s met een MAO-remmer is enkele malen het serotoninesyndroom, soms met fatale afloop, gemeld. Om die reden moet gelijktijdig gebruik van een serotonerg antidepressivum en een MAO-remmer worden vermeden. Ook bij wisselen tussen een MAO-remmer en een serotonerg antidepressivum moet een wash out-periode worden aangehouden. Antwoord 'een antidepressivum uit de groep SNRI, zoals duloxetine' en antwoord 'een antidepressivum uit de groep SSRI, zoals citalopram' zijn daarom niet correct.
Een alternatief voor trazodon is het gebruik van een lage dosis quetiapine (12,5-25 mg). Quetiapine heeft een sterke antihistaminerge werking en blokkeert evenals trazodon de 5-HT2A-receptor sterk. Waarschijnlijk is dit laatste belangrijk voor de kwaliteit van de slaap.
Mirtazapine, mits laag gedoseerd, is om dezelfde redenen ook een optie. Naast een sterke antihistaminerge werking blokkeert mirtazapine ook de 5HT2A-receptor sterk. Bij gebruik van een lage dosering (3,75 tot 7,5 mg) is het risico op een serotoninesyndroom door mirtazapine klein (zie ook: https://mailchi.mp/psyfar.nl/richtlijnmaoremmers). Soms wordt een dosering van 7,5 mg tot 15 mg gebruikt.
Dus zowel quetiapine als mirtazapine kunnen een alternatief zijn.