Herexamen 2024 PW11
Wat is waar bij het wisselen tussen de fentanyl-ROO (rapid onset opioid)- preparaten, voor de behandeling van doorbraakpijn?
-
De dosering van fentanylpreparaten is altijd hetzelfde, ongeacht of het oraal of nasaal wordt gebruikt.
-
De opname en effectiviteit van de verschillende fentanyl-ROO-preparaten verschillen door de formulering van het preparaat. Het is daarom bij wisselen noodzakelijk om de patiënt opnieuw in te stellen op het andere fentanylpreparaat.
-
Fentanylzuigtabletten en sublinguale tabletten zijn onderling uitwisselbaar en kunnen één op één worden overgezet. De nasale fentanylpreparaten Instanyl en Pecfent zijn onderling uitwisselbaar en kunnen één op één worden overgezet.
Toelichting
Het juiste antwoord is: de opname en effectiviteit van de verschillende fentanyl-ROO-preparaten verschillen door de formulering van het preparaat. Het is daarom bij wisselen noodzakelijk om de patiënt opnieuw in te stellen op het andere fentanylpreparaat.
Er zijn verschillende orale fentanylpreparaten beschikbaar, namelijk oromucosale (buccale tabletten en zuigtabletten) en sublinguale tabletten. De mate van absorptie van deze verschillende orale preparaten verschilt onderling. Daarnaast wordt bij zuigtabletten (Actiq- of Fentanyl-zuigtablet CF met applicator) een groter deel van de dosering ingeslikt dan bij tabletten voor onder de tong (zoals Abstral of fentanyl sublinguale tablet).
De biologische beschikbaarheid van een tablet voor onder de tong is hoger dan bij een zuigtablet. Wanneer wordt gewisseld tussen orale preparaten is het noodzakelijk de patiënt opnieuw in te stellen. Ook bij het wisselen tussen vergelijkbare zuigtabletten of sublinguale tabletten moet, vanwege het verschil in effectiviteit, de patiënt opnieuw worden ingesteld.
Bij neusspray is de absorptie en de biologische beschikbaarheid afhankelijk van de formulering. Dit vertaalt zich in de aanbevolen startdoses en maximale doses. Bij Instanyl wordt gestart met 50 microgram in elk neusgat, tot een maximum van 200 microgram per neusgat per periode van doorbraakpijn. Bij Pecfent is de startdosering het dubbele, namelijk 100 microgram per neusgat en kan de dosis tot 400 microgram per neusgat per episode worden verhoogd. Daarom zijn deze neussprays niet één op één uitwisselbaar. Wanneer een patiënt moet overstappen op een andere fentanylneusspray, zal de patiënt opnieuw moeten worden ingesteld. Op geleide van het effect wordt dan de dosis vastgesteld [1,2].
Bronnen:
1. Praktijkprikkel ‘Fentanylzuigtabletten niet zomaar vervangen door sublinguale tabletten’ - Praktijkprikkel 2021-20
2. Informatorium Medicamentorum, Fentanyl monografie, geraadpleegd op 30-10-2023