2022

Bewijs: Niets is met zekerheid te zeggen. We moeten ons telkens realiseren dat niemand deze ziekte eerder heeft meegemaakt. Twee belangrijke, veelzeggende uitspraken van Mark de Boer, voorzitter van de Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid (SWAB), waarbij vooral alle criticasters van het coronabeleid eens wat vaker zouden moeten stilstaan. “Dit is een pandemie die niemand nog in deze vorm heeft meegemaakt. Dat vraagt om een flexibele weerbaarheid.”
Doordacht reizen: Een congresje hier, een symposiumpje daar, een expertpaneltje en interviewtje nog wat verder weg; wetenschappers vlogen vaak naar verre oorden om met collega’s van over de hele wereld van gedachten te wisselen. Dat moet en kan anders, vindt een groep internationale wetenschappers. En de coronacrisis heeft bewezen dat het kan, want de afgelopen twee jaar is er veel minder gevlogen en fysiek gecongresseerd.
Hardnekkig: De dame op de foto heeft een keurige witte jas aan, lacht vriendelijk en staat in een apotheek, met een geneesmiddeldoosje in de hand. De apotheker wordt bij naam genoemd. Daaronder een logo van een groot Nederlands ziekenhuis. De site heeft een naam met iets medisch erin. Het lijkt allemaal heel echt, ook al is de foto van een beeldbank, het logo net niet compleet en komt de naam in geen enkel beroepsregister voor.
Weloverwogen: Niet klakkeloos behandelen. De laatste drie woorden van het interview met Marco Blanker van het UMC Groningen slaan de spijker op z’n kop.
Obsoleet: Einde fax. Dat was op 1 februari groot nieuws. De rechtspraak had als een van de laatste sectoren in het land de fax in de ban gedaan.
Inhaalslag: Multidisciplinaire samenwerkingsverbanden zijn talrijk in de eerste lijn, maar een regio-organisatie met een multidisciplinair bestuur waarin naast huisartsen ook apothekers vertegenwoordigd zijn, blijkt nog steeds vrij zeldzaam, is te lezen in ons coververhaal van deze week. Goede uitzondering vormen de regio’s Zuid-Holland Noord, Amstelland en De Meerlanden, regio’s waar zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid actief is.
Missie: Lofuitingen te over als het over de inspanningen gaat die apothekersassistenten dagelijks verrichten in de apotheek. Ook tijdens de coronacrisis was er steeds grote waardering voor hun werkzaamheden, al dan niet in relatie tot de vaccinatiecampagne. Maar zodra de wens op tafel komt om die waardering om te zetten in een beter salaris, geven de verantwoordelijke partijen niet thuis.
Einde: De eindcontrole. Onderwerp van veel discussie die voorlopig nog niet ten einde is. Een kleine vijf jaar geleden riepen vier apothekers in het PW op in gesprek te gaan over een andere invulling van de receptcontrole, een wettelijke taak, zelfs kerntaak van de apotheker.
Grip: “Op de ochtend van de zestiende april stuitte dokter Bernard Rieux bij het verlaten van zijn spreekkamer op een dode rat, die midden op de overloop lag. Zonder erbij na te denken schoof hij het beest opzij en liep de trap af. Maar eenmaal op straat realiseerde hij zich dat die rat er niet hoorde en ging hij terug om de conciërge te waarschuwen.”
Doorzetters: Werken je nieren niet, dan ga je dood. De Nierstichting windt er op haar website geen doekjes om. Jaarlijks overlijden duizend dialysepatiënten. Tegelijkertijd verzekert de stichting er alles aan te doen om mensen met een nierziekte in leven te houden.
Heldhaftig: Hij is geen soldaat, ook geen politieagent, zegt Oleg Klimov, voorzitter van de Oekraïense apothekersvereniging; hij is al 46 jaar apotheker. Maar Oekraïne is zijn land en moet van hem en zijn landgenoten blijven, voegt hij er met klem aan toe. Dus gaat hij ’s nachts met zijn zoon de straat op om zijn stad Kiev te verdedigen. Kalashinikov over de schouder.
Pijnlijk: Bijna een half miljoen mensen overleden tussen 1999 en 2016 door het gebruik van zware pijnstillers en tientallen miljoenen anderen waren en zijn er nog steeds aan verslaafd. Een deel raakte zelfs aan de heroïne. Dat zijn in een notendop de Amerikaanse toestanden waar het onder meer in het interview met Marcel Bouvy over gaat.
Kledingkeuze: Hij is er niet, maar nooit ver weg: de witte jas. Om de zoveel tijd laait de discussie weer op over zin en onzin van het dragen van een witte jas in de openbare apotheek. In december 2017 schreef ik er voor het laatst over. Aanleiding was de vraag op een districtsledenbijeenkomst wat de apotheker kan doen om zijn bekendheid onder patiënten te vergroten.
Schorsing: Het zou gaan over de apotheek als gezondheidscentrum, niet slechts een plaats waar geneesmiddelen worden verstrekt, die 24ste februari in de Ternopil National Medical University.
Verschuiving: Een mooie opsteker voor ons, bereiders, noemt Paul Lebbink de uitspraak van de Haagse rechtbank van 22 februari. De rechter oordeelde in een door de fabrikant van Namuscla (mexiletine) aangespannen kort geding dat de minister van Volksgezondheid het volste recht had dit merkgeneesmiddel niet te vergoeden, maar de magistrale bereiding wel. Fabrikant Cresco had geëist dat de staat dit besluit zou intrekken. Maar de rechter gaat daar dus niet in mee.
Nieuwe rubriek: De regio wordt steeds belangrijker. Ook in de farmaceutische zorgverlening. Apothekers zijn daarom volop bezig hun positie in de regio te versterken. Door zich in regionale apothekersorganisaties te verenigen – er zijn er inmiddels zo’n 43 – en door zich aan te sluiten bij regionale multidisciplinaire zorgnetwerken.
Virtueel: Ziekenhuisopname is slecht voor de spieren. In een ziekenhuisbed raakt een patiënt dagelijks 1 tot 5% spiermassa kwijt. We moeten daarom structureel anders gaan denken over het verblijf in een ziekenhuis, vindt Karin Valkenet, die fysiotherapie en gezondheidswetenschappen combineert.
Pionieren: Of het nu gaat om geneeskunde, milieu, taalwetenschap, sterrenkunde of biologie, data science is een vaste waarde geworden in bijna alle disciplines van wetenschappelijk onderzoek, lees ik op de website van de Universiteit Leiden.
Vertekend beeld: Je zou het niet zeggen als je de met frisdrank en chips volgepropte winkelwagentjes de supermarkt ziet verlaten – evenals de wekelijkse aanbiedingen voor deze producten – maar de meerderheid van de Nederlanders vindt dat er meer aandacht moet gaan naar het bevorderen van een gezonde leefstijl. Tenminste, dat is wat een peiling van het Zorginstituut Nederland onder tweeduizend mensen uitwijst.
Dieren: Het dier als donor. De hond als proefkonijn. De afgelopen weken kwamen er twee interessante berichten naar buiten waarin dieren een belangrijke rol spelen.
Cruciale rol: De maat was vol. Ruim driehonderd wetenschappers riepen in een ingezonden brief in de Volkskrant Tweede Kamerleden en de media onlangs op veel krachtiger stelling te nemen tegen ongefundeerde beschuldigingen en verdachtmakingen tegen wetenschappers.
Indruk: Druk, druk, druk. We hebben het er maar druk mee om iedereen de hele dag te laten weten dat we het vooral erg druk hebben.
Keukentafel: Wat ik me uit mijn jeugd vooral nog herinner is de vieze smaak van levertraan. Geen echt medicijn, maar mijn moeder geloofde heilig in de heilzame werking en gaf ons gedurende de wintermaanden aan de keukentafel dagelijks een lepel van het goedje.
Aandacht: De patiënt, daar zou meer tijd aan worden besteed. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft VWS-minister Ernst Kuipers dat hij zich hier samen met veldpartijen voor blijft inzetten, maar dat “meer tijd voor de patiënt organiseren geen gemakkelijke opgave is in een sector die nu al een krappe arbeidsmarkt kent”.
Zongedrag: Huidkanker. Zodra de temperaturen omhoog gaan klinken weer de waarschuwingen van dermatologen en andere specialisten: ga niet onbeschermd en te lang in de zon zitten want het risico op huidkanker is groot. Wees kortom kritisch op je zongedrag.
Wenselijk: Ook in de apotheek komt grensoverschrijdend gedrag voor. We horen verhalen over apothekers en apothekersassistenten die hiermee te maken hebben en hebben gehad. Seksuele toespelingen, aanrakingen, intimidatie, agressie, pesten. En meldingen waarmee niks wordt gedaan. Dat de voorzitters van de KNMP en NVZA hier nu aandacht voor vragen is daarom terecht en van essentieel belang.
Vrijwilligerswerk: Vroeger spaarden we zilverpapier (melkdoppen, snoeppapiertjes) voor de missie in Afrika. Hoe het een nou precies te rijmen was met het ander wisten we niet, maar we spaarden ons te pletter.
Remmen of stoppen: “Een vrouw die aan een tafeltje met een begonia erop koffie zit te malen (...) ze heeft geen molen tot haar beschikking maar haar bewegingen zijn zo levensecht dat je de geur van koffie kunt ruiken (…) er wordt hier alleen nog maar geïmiteerd (…) men klampt zich vast aan zijn laatste herinnerde resten.”
Beeldbellen: Het is niet best gesteld met de wijze waarop astma- en COPD-patiënten hun inhalator gebruiken. Alle instructies en campagnes ten spijt.
Inslikken: Op de redactie van het PW hing jarenlang een foto van een strip met daarin een pil en een insect. De strip kwam uit een Indiase geneesmiddelfabriek. Die foto hing daar natuurlijk niet voor niets. Het was niet alleen een opmerkelijke foto, het moest vooral gezien worden als het ultieme bewijs dat je bij geneesmiddelen afkomstig uit landen als India de nodige vraagtekens moest plaatsen.
Geen taboes: Een van de eerste dingen die mij werd verteld toen ik in dienst trad bij het Pharmaceutisch Weekblad was dat het woord medicijn taboe was. Laat dat maar aan de lekenpers.
Nobelprijs: De Nobelprijs voor Peter de Smet! Dat was nog eens nieuws. Het bericht dat deze emeritus hoogleraar kwaliteit van de farmaceutische patiëntenzorg en voormalig KNMP-collega deze prestigieuze prijs had gewonnen, gaf velen die hem kennen een euforisch gevoel.
Kijken, denken, adviseren: Openbaar apothekers spelen een belangrijke rol bij de begeleiding van patiënten met hart- en vaatziekten. Bij het gebruik van hun cardiale medicatie, maar zeker ook bij het afbouwen en stoppen ervan.
Jaap: Met Jaap komt het dik voor elkaar. Dat klinkt als een flauw naamgrapje – wat het natuurlijk ook is – maar is tegelijkertijd ook een realiteit. Want in zijn veertigjarige carrière als openbaar apotheker heeft Jaap Dik niet alleen zijn apotheken bestierd, maar zijn expertise ook in talloze gremia, expert- en klankbordgroepen en crisisteams ingezet. Kortom, de Johan Remkes van de farmacie.
Dromen: Slenterend over een hagelwit met palmbomen omzoomd strand; luierend in een hangmat met een goed boek en koele cocktail in de hand; de dagen loom aaneenrijgend; wie heeft zich niet ooit een dergelijke voorstelling van zijn pensioen gemaakt.
Gewicht: Te zoet, te vet, te zout. Ondanks mooie beloftes leveren de meeste voedingsfabrikanten nog steeds producten af waar het woordje te voor moet. En ondanks mooie afspraken gooien supermarkten nog steeds de meest ongezonde producten in de aanbieding, en zetten snoepgoed daar waar vooral jengelende kinderen het snel in het vizier krijgen.
Stekker: Kent u die grap over het verdwijnen van de fax uit de zorg? Hij verdween niet. Het begint inmiddels veel te lijken op een never ending story.
Deal: Dagelijks worden nog steeds heel veel goed bruikbare geneesmiddelen en medische hulpmiddelen weggegooid. Verspild. Op jaarbasis gaat het om vele miljoenen euro’s. Gelukkig zie je overal initiatieven ontstaan om die verspilling tegen te gaan. Maar veel meer is nodig om van verkwistende zorg, duurzame zorg te maken, doel van de onlangs door vele partijen ondertekende Green Deal zorg 3.0.
Betaalbaarheid: Voor de behandeling van kanker komen in de nabije toekomst verschillende nieuwe cel- en gentherapieën op de markt, naast al beschikbare gelijksoortige kankerbehandelingen, en therapieën voor zeldzame genetische aandoeningen zoals spinale musculaire atrofie (SMA) en metachromatische leukodystrofie (MLD).
Percentages: 1% lijkt op het eerste gezicht niet veel. Maar als je behoort tot de 1% meest geciteerde wetenschappers ter wereld van de afgelopen tien jaar, dan heb je wel degelijk een prestatie van formaat geleverd. Op de internationale lijst Highly cited researchers 2022 staan twee Nederlandse ziekenhuisapothekers: Jos Beijnen en Jesse Swen.
Armamentarium: Ik kende het woord niet. Collega’s ook niet. Maar een mooi woord is het wel: armamentarium - uitrusting, arsenaal.
Gedragsverandering: De focus moet niet langer alleen op zorg maar vooral op gezondheidsbevordering en preventie komen liggen, is het devies van staatssecretaris van VWS Maarten van Ooijen. Om dat voornemen om te zetten in daden bereidt hij (VWS) samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en Zorgverzekeraars Nederland het GALA voor, schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. Het Gezond en Actief Leven Akkoord, dat naar verwachting in januari wordt getekend.
Transformatie: Is het einde van het jaar traditiegetrouw een moment om terug te blikken, wij richten de blik liever vooruit, richting toekomst. Hoe ziet het werk van de apotheker er dan uit? Van de apothekersassistent? Staan er grote veranderingen op stapel? En zal de apotheek een totaal ander aanzien krijgen? Voor antwoorden op die vragen gingen we te rade bij mensen in het veld, die hun eigen ervaringen koppelen aan wensen, visioenen en mogelijkheden.

Navigatie

2022