2020

Omzetting naar ander spécialité zorgt voor ontregeling patiënt: Een patiënt met ernstige recidiverende depressies werd, na bijna alle antidepressiva te hebben geprobeerd, in 2013 met succes ingesteld op de MAO-remmer tranylcypromine (Parnate) 60 mg per dag. Vanaf september 2016 was Parnate niet meer beschikbaar in Nederland en kreeg deze patiënt Tracydal, waarna zij geleidelijk achteruitging. Pas nadat Parnate werd geïmporteerd kon de therapie succesvol worden voortgezet.
Stotteren als bijwerking bij gebruik methylfenidaat: Methylfenidaat wordt in verband gebracht met het ontstaan of verergeren van motorische en verbale tics. Het ontstaan of verergeren van stotteren wordt echter niet specifiek beschreven. Bijwerkingencentrum Lareb ontving tot dusver drie meldingen over stotteren en in de databank van de Wereldgezondheidsorganisatie zijn 46 meldingen te vinden, wat statistisch gezien ‘disproportioneel’ is.
Financiering farmaceutische zorg verschuift naar de regio: Omdat de zorgvraag in de eerste lijn snel groeit, moeten zorgverleners meer multidisciplinair samenwerken en zich in regio’s en wijken beter organiseren. Zorgverzekeraars stimuleren die samenwerking en stellen geld beschikbaar voor ‘organisatie en infrastructuur’ (O&I), maar apothekers maken daarvan nauwelijks gebruik. “Apothekers zien nog niet het belang in van deze nieuwe bekostiging.”
Apotheker veroordeeld voor fraude met weekleveringen: Een apotheker verpakte medicatie per dag in doosjes, stuurde vervolgens elke week ineens zeven doosjes en declareerde daarvoor dagleveringen. Ook stuurde hij declaraties voor niet-geleverde medicatiecassettes, waardoor zorgverzekeraars schade leden voor ruim zeven ton. Van de tuchtrechter mag de apotheker zijn beroep al niet meer uitoefenen, daarnaast legt de strafrechter hem nu een voorwaardelijke gevangenisstraf op en een taakstraf voor 240 uren.
Claims genotypering onjuist: De relatie tussen CYP-enzymen, verwerking van voeding en fibromyalgie moet eerst wetenschappelijk worden geëvalueerd, voordat patiënten hiermee tegen betaling hun voordeel kunnen doen, betogen Kees Kramers, Alfons den Broeder en Jesse Swen. “De huidige claims zijn onjuist en misleidend.”
‘Frauderende apothekers zijn schok voor hele beroepsgroep’: Veel klachten over apothekers die het Regionaal Tuchtcollege Zwolle behandelt gaan over communicatie en bejegening. Tuchtcollege-apotheker Yolande van Remmerden bepaalt samen met apothekers en juristen welke maatregel passend is bij een apotheker die onprofessioneel en niet in het belang van de patiënt heeft gehandeld. “Apothekers die frauderen brengen ernstige schade toe aan ons vak.”
Cenobamaat lijkt effectief bij focale epilepsie: Toevoegen van cenobamaat reduceert op dosisafhankelijke wijze de frequentie van focale epileptische aanvallen. Bijwerkingen kwamen het meest frequent voor in de groep met de hoogste dosering.
Antihypertensiva: thiazidediuretica superieur aan ACE-remmers: De verschillende klassen bloeddrukverlagers zijn equivalent als monotherapie bij hypertensie, met uitzondering van de superioriteit van thiazide- en thiazide-achtige diuretica aan ACE-remmers en de inferioriteit van niet-dihydropyridine calciumantagonisten.
Rechter: kritisch beoordelen recepten kerntaak apotheker: Door een verschuiving van de rol van de apotheker van bereider naar zorgverlener klagen patiënten vaker over de bejegening en de informatieverstrekking, blijkt uit een analyse van ruim honderd tuchtzaken tussen 1997 en 2018. Wat is de tuchtrechtelijke verantwoordelijkheid van de apotheker en hoe beoordeelt de rechter zijn handelen?
‘Accent in tuchtrecht schuift op naar bejegening van patiënt’: Apotheekzaken voor de tuchtrechter gingen vroeger vaak over farmaceutisch inhoudelijke kwesties, tegenwoordig betreft het vooral de bejegening van de patiënt door de apotheker, zegt advocaat Catelijne Bach. De afgelopen elf jaar analyseerde zij vele tuchtzaken voor het Pharmaceutisch Weekblad. “Nu apothekers zichtbaarder worden als zorgprofessional, zullen ze meer worden aangesproken op hun gedrag.”
‘Alleen substitueren als het algemeen belang is gediend’: Apothekers mogen alleen substitueren als hiermee een algemeen erkend maatschappelijk belang wordt gediend. Zij mogen dit uitdrukkelijk niet doen enkel en alleen op basis van eigen financiële belangen, betogen Ton van der Heijden en Leyla Sherafati. “Het is de hoogste tijd dat de KNMP een duidelijke positie inneemt betreffende de substitutie van geneesmiddelen.”
Apotheker ‘uit beeld’ als oudere bijwerking ervaart: Ouderen die bijwerkingen ervaren beseffen vaak niet dat de apotheker de aangewezen persoon is voor advies en begeleiding. Ze zijn eerder geneigd daarvoor naar de huisarts te gaan. Dat komt naar voren uit een kwalitatief onderzoek onder acht thuiswonende ouderen door masterstudenten Farmacie van de Universiteit Utrecht. “Voor de apotheker is hier nog een wereld te winnen.”
Alleen gewicht onvoldoende voor optimale dosis tacrolimus: Dat diverse factoren de kinetiek van tacrolimus beïnvloeden, is bekend. Toch wordt de startdosering van het geneesmiddel alleen maar gebaseerd op lichaamsgewicht. Bij kinderen dient de startdosering te worden aangepast aan lichaamsgewicht en CYP3A5-genotype. Bij volwassenen aan lichaamsoppervlakte, leeftijd, CYP3A4- en CYP3A5-genotype.
Risicoafname door lager LDL staat los van uitgangswaarde: De afname van het risico op een vasculaire aandoening per mmol/L-verlaging van het LDL-cholesterol is onafhankelijk van de uitgangswaarde. Bij patiënten met een lager tienjaarsrisico op een cardiovasculaire aandoening en jongere personen lijken cholesterolverlagers het relatieve risico evenveel te verlagen.
Imaging veelbelovend voor personalized medicine: Alle beeldvormende technieken onder één dak – in het nieuwe Amsterdamse Imaging Center – maakt beter onderzoek met radiofarmaca mogelijk, zegt hoogleraar klinische radiofarmacie Harry Hendrikse. “Radioactieve atomen gebruiken we steeds vaker om het target van nieuwe én bestaande geneesmiddelen goed in beeld te brengen. Om te zien of een geneesmiddel op de gewenste plek komt.” Hij verwacht dan ook veel van imaging voor personalized medicine.
Bij weinig RA-ziekteactiviteit kan dosis biological vaak omlaag: Een groot aantal patiënten met reumatoïde artritis (RA) kan de dosering van hun biological verlagen als zij weinig of geen ziekteactiviteit hebben. Dit blijkt uit het proefschrift van Lise Verhoef, onderzoeker van de Sint Maartenskliniek in Nijmegen. Veel RA-patiënten hebben baat bij het gebruik van biologicals, maar ondervinden ook nadelen als dosisafhankelijke bijwerkingen. De meesten staan positief ten opzichte van afbouwen.
Tuchtcollege schrapt apotheker voor frauduleuze declaraties: Voor het omzeilen van het preferentiebeleid met speciaal ontwikkelde software werd een apotheker van Verenigde Apotheken Limburg (VAL), bestuurder van deze apotheekketen, door de strafrechter veroordeeld voor valsheid in geschrift. Het Regionaal Tuchtcollege nam deze zaak zwaar op en schrapt de apotheker uit het BIG-register.
Doorgebruik medicatierollen in ziekenhuis vermindert spillage: Medicatierollen kunnen in veel gevallen worden doorgebruikt in het ziekenhuis, naar tevredenheid van verpleging en patiënt. Met deze werkwijze wordt tijd bespaard in het logistieke proces in het ziekenhuis en spillage van medicijnen tegengegaan. Dit blijkt uit onderzoek in het Reinier de Graaf ziekenhuis. “Het is wenselijk dat zelfregie wordt gestimuleerd bij patiënten.”
Lage dosering colchicine beschermt na hartinfarct: Bij patiënten met een recent myocardinfarct leidt een dagelijkse dosering van 0,5 mg colchicine tot een significant lager risico op een ischemische cardiovasculaire gebeurtenis in vergelijking met placebo.
Edonerpic is veilig maar niet effectief bij de ziekte van Alzheimer: Edonerpic lijkt veilig en wordt goed verdragen, met de verwachte gastro-intestinale bijwerkingen vroeg in de behandeling. Voor een klinisch effect bij milde tot matige ziekte van Alzheimer werd geen bewijs gevonden.
‘Onvoorspelbaar wanneer en waaraan tekorten ontstaan’: Het ministerie van VWS en zorgpartijen hebben zich in de aanloop naar de Brexit ingezet om de gevolgen voor de geneesmiddelenvoorziening binnen de perken te houden. Extra voorraden zijn aangelegd en voor kritieke middelen zijn alternatieven gezocht. “Het is nog te vroeg om te zeggen hoe de handelsrelatie met de Britten er in de toekomst gaat uitzien.”
Medicatiegesprek komt op gang met vragenset: Het apotheekteam kan een belangrijke rol spelen bij het signaleren en bespreken van problemen met medicatiegebruik. Toch komen die gesprekken niet altijd goed van de grond. Om het team hiervoor handvatten te geven, ontwikkelde onderzoeksinstituut Nivel samen met (veld)partijen het TRIAGE-gespreksinstrument. Uit een praktijktest blijkt dat assistenten hiermee goed uit de voeten kunnen.
Nieuw decennium farmacologie vol spannende ontwikkelingen: Binnen de farmacologie hebben zich de afgelopen tien jaar belangrijke veranderingen voorgedaan, en ook voor de toekomst staan volop interessante ontwikkelingen op stapel. Nieuwe therapieën die patiënten steeds individueler benaderen – advanced therapy medicinal products – kennen andere risicoschattingen en vragen om heel andere regelgeving dan de klassieke farmacotherapie. In dit artikel een terug- en een vooruitblik.
‘Menselijke toets cruciaal bij kunstmatige intelligentie’: Als kunstmatige intelligentie prematuur wordt geïmplementeerd en de balans tussen nieuwe technologie en mensen niet goed wordt bewaakt, ontstaan er geheid brokken, waarschuwt Pim Haselager. Juist in de zorg, waar het allemaal om kwetsbare mensen draait, moeten risico’s zoveel mogelijk worden uitgesloten. “Het contact met mensen is het domein van apothekers en huisartsen, daar moeten robots wegblijven.”
Slechter zien farmacologisch soms heel goed verklaarbaar: Veel geneesmiddelen kunnen als bijwerking visusstoornissen geven, zoals wazig zien. Bij een aantal middelen is deze klacht te verklaren als refractieafwijking of accommodatiestoornis. Denk hierbij aan anticholinergwerkende middelen en middelen die aangrijpen op α- en β-receptoren. Deze veroorzaken onscherp zien als gevolg van pupilverwijding of vernauwing, en verstoring van het vervlakken of bollen van de ooglens.
‘Dankzij de kanker zijn mijn ogen geopend’: Verbijsterd was Renata Habets toen ze hoorde dat de ‘onschuldige’ bult in haar oog een plaveiselceltumor was. Maar ze nam het heft in eigen hand, switchte van behandelaar en mat zichzelf een nieuw zelfbeeld aan. “Ik had kennelijk een levens-bedreigende ziekte nodig om alles uit het leven te halen.”
Gentherapie heeft weg naar patiënt gevonden: Erfelijke retinale dystrofieën waren tot voor kort onbehandelbaar, maar inmiddels is de eerste gentherapie geregistreerd voor retinitis pigmentosa door RPE65-mutaties. Om ook andere mutaties in meer dan 250 genen te kunnen behandelen, zijn nieuwe therapieën nodig. Momenteel zijn diverse gentherapieën in klinisch onderzoek.
Freud, brillen en Ogentroost: Van cocaïne tot antibiotica en corticosteroïden en van chlooramfenicol tot ogentroost; farmaceutische behandelingen binnen de oogheelkunde hebben door de eeuwen heen veel interessante ontwikkelingen doorgemaakt.
‘Goede druppelinstructies is belangrijke taak apothekers’: Doordat veel oogpatiënten slecht druppelen ondervinden ze veel last van hun therapie. Ze krijgen te maken met ernstige bijwerkingen en belanden soms in het ziekenhuis. Goede druppelinstructies zijn daarom cruciaal, benadrukken zorgverleners van Het Oogziekenhuis Rotterdam. “Daarbij is een belangrijke rol weggelegd voor apothekers.”
Glaucoom: starten met laser net zo goed als oogdruppels: Nieuwe glaucoompatiënten starten in het UMC Groningen niet meer met oogdruppels, maar krijgen eerst een laserbehandeling. Is de oogdruk daarna nog te hoog, dan krijgen ze alsnog medicatie. 80% heeft dat de eerste drie jaar niet nodig, zo blijkt uit een grote Britse studie. Voor patiënten die al oogdruppels gebruiken is laseren minder effectief. Zij zijn afhankelijk van medicatie – mits leverbaar – en/of chirurgie.
Verhoogde interferonsignalering bij resistente borstkankercellen: Borstkankercellen die in het laboratorium tamoxifen- of stralingsresistent zijn gemaakt, vertonen een verhoogde activatie van interferonsignalering. Bij borstkankerpatiënten zijn interferongenen geassocieerd met ziektevrije overleving na tamoxifenbehandeling of bestraling. Kennis van de mechanismen die bijdragen aan therapieresistentie kan op termijn leiden tot een meer individuele behandeling voor deze patiënten.
Gentherapie bij zes mannen met oogziekte choroideremie blijkt veilig: Bij zes mannen met choroideremie was gentherapie met AAV2-REP1 na 24 maanden geassocieerd met behoud of verbetering van gezichtsscherpte. Er werd geen significant verschil gevonden met het controle-oog.
Lage LDL-streefwaarde gunstig tegen recidief herseninfarct: Bij patiënten met een herseninfarct of TIA met bewijs voor atherosclerose leidt een streefwaarde voor het LDL-cholesterol onder de 1,8 mmol/L tot een lager risico op een volgende cardiovasculaire gebeurtenis in vergelijking met een streefwaarde tussen 2,3 en 2,8 mmol/L.
Geef apothekers de ruimte: Het is geen goed idee om de handelingsruimte van de apotheker in te perken met een richtlijn tegen ongewenste wisselingen, betogen Wilma Göttgens en Yuen Yee Li. “Elke keer weer, bij elk patiëntcontact maakt de apotheker zelfstandig afwegingen over wat de beste zorg is.”
‘Apotheker-eigenaar moet ook ondernemer zijn om te overleven’: Openbaar apothekers hebben nauwelijks bedrijfseconomische kennis maar zijn vaak eigenaar van een miljoenenbedrijf. Apotheker Huy Nguyen, die door het preferentiebeleid in financiële problemen raakte, ontwikkelde samen met de Erasmus Universiteit een tweedaagse masterclass over financieel management voor apothekers. “Ik wil weten aan welke knoppen ik moet draaien om het rendement te verbeteren.”
‘Alsof de poten onder je stoel vandaan worden gezaagd’: Ze kreeg de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd op bezoek, voerde een nieuw werkproces in en verkocht haar apotheek. Simone Lemmens van Apotheek Tholen heeft een bewogen jaar achter de rug. Ze wil haar ervaringen graag delen, zodat collega’s beter voorbereid zijn op een controle door de inspectie. “Alsof de poten onder je stoel vandaan worden gezaagd.”
Lichaamseigen galzouten zijn effectief tegen obesitas: Het vinden van een effectieve behandeling voor overgewicht of obesitas is een van de grootste uitdagingen in de hedendaagse gezondheidszorg. Onderzoek naar nieuwe behandelstrategieën is daarom noodzakelijk. Het inzetten van lichaamseigen galzouten door galzouttransport in de lever te remmen, lijkt een nieuw mechanisme dat in ieder geval tot gewichtsverlies leidt in dikke muizen, blijkt uit promotieonderzoek van Joanne Donkers.
Anastrozol voorkomt borstkanker bij vrouwen met hoog risico: Primaire preventie met anastrozol leidt tot een reductie van borstkanker, ook na de behandelings-periode van vijf jaar, zonder bewijs voor nieuwe langetermijnbijwerkingen. De overall-sterfte en de sterfte door borstkanker nemen niet af.
Varenicline vermindert de consumptie van alcohol bij alcoholisme: Behandeling met varenicline vermindert de alcoholconsumptie bij patiënten met alcoholisme. Er is geen signifikant bewijs voor een afname van het aantal zware drinkdagen.
Psoriasispatiënt moet beter worden betrokken bij therapie: De therapietrouw van psoriasispatiënten is laag. Om dit te verbeteren moeten behandelaars de therapie beter afstemmen op de individuele patiënt. Dit blijkt uit een kwalitatief onderzoek in Apotheek Orion in Amersfoort. “Shared medical decision making moet centraal staan in de behandeling van psoriasis, dat komt de therapietrouw en kwaliteit van leven van de patiënt ten goede.”
Hypothermie beïnvloedt klaring van antibiotica: Toepassing van gecontroleerde hypothermie leidt bij neonaten met hypoxisch-ischemische encefalopathie tot een reductie in mortaliteit en ernstige, blijvende neurologische schade. Uit de PharmaCool Studie blijkt dat hypothermie invloed heeft op de klaring van amoxicilline, benzylpenicilline en gentamicine.
Input vanuit het veld essentieel voor up-to-date houden IM: Het “naslagwerk des apothekers” maakte in vijf decennia vele veranderingen door. Mede dankzij input vanuit het veld. Zo zette ziekenhuisapotheker Eric van Roon zich jarenlang in voor het opschonen en objectiveren van interacties. “Zorgverleners moeten we niet belasten met niet-relevante interacties.”
Discrepantie tussen indicatie en aflevering van aerosolen: Met enige regelmaat krijgen kinderen fluticason van het merk Vincion mee van hun apotheek, terwijl deze firma geen licentie heeft om dit middel uit te geven aan kinderen jonger dan 18 jaar. De SIG Long krijgt vragen over deze discrepantie tussen indicatie en aflevering. “Gezien het ontbreken van adequate systeemondersteuning is niet te garanderen dat apotheekhoudenden geen afleverfout maken.”
Oseltamivir vermindert ziekteduur bij influenza: Behandeling met oseltamivir van patiënten met influenza-achtige symptomen in de eerste lijn versnelt het herstel met gemiddeld een dag.
Vaccinatie beschermt kinderen tegen meningokokken b: Opname van een multicomponent-vaccin tegen meningokokken B in het Britse vaccinatieprogramma beschermt tegen meningokokken B-ziekte. De bescherming na drie vaccinaties houdt ten minste twee jaar aan.
Duidelijk tijdsbeloop voor conjunctivitis bij gebruik Dupilumab: Patiënten met ernstig astma kunnen baat hebben bij het gebruik van pulmonale monoklonale antilichamen. Bekende bijwerkingen zijn infecties, auto-immuniteit en injectieplaatsreacties. Om inzicht te krijgen in het veiligheidsprofiel volgt hier een overzicht van de meest gemelde bijwerkingen van omalizumab, benralizumab, mepolizumab, reslizumab en dupilumab.
Asthma-cigaret, melkdieet, Lobeline en lastechniek: Lobeline en efredine-cigaretten hebben de tand des tijds niet doorstaan in de behandeling van longziekten. Zuivere lucht wel. Het duurde tot de eeuwwisseling voordat zuurstofcilinders en vloeibare zuurstof als geneesmiddel werden erkend.
Goed volgen nieuwe COPD-richtlijn maakt kostenbesparing mogelijk: De implementatie van de nieuwe internationale behandelrichtlijn voor COPD (GOLD) kan naast een vermindering van exacerbaties en longontstekingen ook een aanzienlijke kostenbesparing opleveren. “Ook is winst te behalen door actief inhalatiecorticosteroïden af te bouwen bij de grote groep gebruikers zonder indicatie. En door voorschrijvers beter op te leiden.”
‘Patiënt voelt zich vaak meteen alweer ietsje beter dankzij zorg op maat’: “Met het online zorgprogramma SARA worden patiënten met astma en COPD intensiever en beter begeleid, wat bevorderlijk is voor de therapietrouw, ervaart apotheker Angélique van der Geest. Met alleen uitleg in de apotheek over het gebruik van de inhalator redden veel patiënten het niet. “Bij 70% is ruimte voor verbetering.”
Behandel óók comorbiditeit naast luchtwegklachten: Er moet meer aandacht komen voor COPD-gerelateerde aandoeningen of ziekten die astmaklachten in stand houden, vindt kaderhuisarts astma en COPD Erik Bischoff. “Als je ook inzet op gewichtsreductie of behandeling van angst- en stemmingsproblemen leidt dat tot minder klachten van COPD. Bovendien moeten we meer kijken naar wat de patiënt wil en hoe die met zijn ziekte omgaat.”
‘Sommige dagen heb ik geen zin en weiger patient te zijn’: Door een zware longaanval kwam de carrière van apotheker en onderzoeker Anne Leendertse vijf jaar terug abrupt tot stilstand. Haar longen reageren sindsdien hysterisch op prikkels en ze heeft nauwelijks energie. Ook moet ze keihard werken om de juiste zorg te krijgen. “Artsen praten niet met elkaar en vragen niet wat ík wil.”
Slimme inhalator: hoge verwachtingen, maar ook adders onder het gras: Hoe handig zou het zijn als een app elk pufje registreert? Dan hebben longpatiënt en arts een beter beeld van de therapietrouw. Handig misschien, maar nog geen praktijk. En patiënten zijn niet automatisch enthousiast. “Niet iedereen is blij met een gevoel van ‘Big Brother is watching you’.”
KNMP voorjaarscongres: Longen: 10 MAART 2020 BEATRIX THEATER UTRECHT PROGRAMMA
Fors bloedingsrisico VKA- en DOAC-triple therapie: Patiënten met atriumfibrilleren met VKA- of DOAC-triple therapie hebben hoge incidentiecijfers van majeure bloedingen, blijkt uit een Deense studie. Vooral subgroepen als patiënten van 90 jaar en ouder of met een voorgeschiedenis van zware bloedingen, hebben hoge bloedingsrisico’s. Dit laat zien dat zorgvuldigheid is geboden bij triple therapie en deze niet langer dan nodig moet worden voortgezet.
‘MEDICATIEBEWAKING BIJ DOAC’s IS ONVOLDOENDE’: Medicatiebewaking behoort tot de corebusiness van de apotheker. Hierbij is goede ondersteuning cruciaal. Ondanks dat te veel signalen kunnen leiden tot signaalmoeheid, vinden Margreet van Herwaarden en Bas van de Steeg dat er meer ondersteuning moet zijn om DOAC’s optimaal te kunnen bewaken.
Stabiliteit dabigatran etexilaat in medicatierol gegarandeerd: Het is niet toegestaan dabigatran etexilaat in een medicatierol te verpakken omdat het middel, vanwege de hygroscopische eigenschappen, maar zes uur buiten de originele blisterverpakking mag worden bewaard. Echter, uit onderzoek blijkt dat dabigatran etexilaat gedurende tenminste 28 dagen zonder verlies van werkzaamheid in een medicatierol kan zitten.
Medicatiebewaking antistolling: maatwerk apotheker noodzakelijk: DOAC’s vragen een andere blik van de apotheker op de wijze van medicatiebewaking. Maatwerk is noodzakelijk, waarbij medisch-farmaceutische beslisregels (MFB’s) een belangrijke rol kunnen spelen. “Met behulp van MFB’s kunnen patiënten met combinatietherapie geïdentificeerd worden bij wie potentieel onjuiste keuzes zijn gemaakt.”
Online medicatiehulp blijkt waardevol bij beginnende dementie: Apothekers die thuiswonende ouderen met beginnende dementie begeleiden, zien meerwaarde in MedGUIDE. Dit online programma ondersteunt ouderen bij het optimaliseren van hun medicijngebruik. Uit interviews blijkt dat apothekers het medicatieplan en het meten van de therapietrouw en gemoedstoestand door zelfrapportages van de patiënt, het meest waardevol vinden.
Terbinafine en cinacalcet op lijst CYP2D6-remmers: Er is voldoende bewijs dat terbinafine en cinacalcet het enzym CYP2D6 sterk remmen en de plasmaconcentratie van CYP2D6- substraten verhogen, volgens de Werkgroep Interacties. De middelen zijn daarom recent toegevoegd aan de standaardlijst van sterke CYP2D6-remmers. Vanaf 1 februari zijn ze gekoppeld aan dertien interacties met CYP2D6-substraten in de G-Standaard: tien Ja/Ja- en drie Ja/Nee-interacties.
Nuance ontbreekt in de maatschappelijke discussie rond apotheekbereidingen: De betaalbaarheid van geneesmiddelen staat steeds meer onder druk. In de discussie die hierover gaande is, wordt regelmatig geopperd om geneesmiddelen door apothekers zelf te laten bereiden. Dit lijkt een goedkope en vooral simpele oplossing, maar het ligt genuanceerder, betoogt advocaat Niels Niggelie. “De kans bestaat dat de producerende apotheker handelt in strijd met de wet.”
Olanzapine effectief anti-emeticum bij chemo met cisplatine: Het combineren van olanzapine 5 mg met triple anti-emetische behandeling met aprepitant, palonosetron en dexamethason kan een nieuwe standaard anti-emetische behandeling zijn voor patiënten die cisplatine-gebaseerde chemotherapie krijgen.
Meerdere keuzes voor orale ijzersuppletie: De toename van het hemoglobine verschilt niet bij dagelijks doseren van ijzer gedurende drie weken of om de dag gedurende zes weken.
Thuiswonende oudere verwacht betrokkenheid van de apotheek: Thuiswonende ouderen ervaren verschillende praktische problemen bij hun geneesmiddelengebruik, zoals moeilijk te openen verpakkingen en te grote tabletten. Zij wensen een meer betrokken en proactieve houding van de apotheek om dit aan te pakken. Dit blijkt uit onderzoek van drie masterstudenten Farmacie van de Universiteit Utrecht. “De ouderen vinden het wel belangrijk dat hun zelfstandigheid in ere wordt gehouden.”
‘Dit is een grote doorbraak: patiënt kijkt mee in het ais’: Voor het eerst hebben patiënten in Zoetermeer hun medicatiegegevens van de apotheek kunnen ophalen in een eigen persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO). Apotheker Joost van der Linde vertelt hoe een patiënt live kan meekijken in het apotheekinformatiesysteem. “We moeten nog veel technische problemen oplossen, maar PGO’s komen eraan.”
Rol van ACE2 in SARS-CoV-2 en mogelijke behandelopties: Een bewezen behandeloptie voor het nieuwe coronavirus (SARS-CoV-2) is er momenteel niet. Daarom is het van belang het infectiemechanisme en de pathofysiologie te leren begrijpen om op basis daarvan een (tijdelijke) behandeloptie te bepalen. “Het RIVM zou moeten kijken naar de veronderstelde bescherming en risico’s van angiotensinereceptorblokkers (ARB’s).”
Adrenaline auto-injector: ongeluk treft vaak kind: Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) wordt gemiddeld zeventien keer per jaar geraadpleegd voor advies bij prikaccidenten met een adrenaline auto-injector. Opvallend is het relatief grote aantal kinderen van 12 jaar of jonger dat hierbij betrokken is. Accidentele prikken komen voor in hand, vinger, arm en been.
Persisterende seksuele disfunctie na gebruik SSRI’s: Bij gebruik van SSRI’s kan seksuele disfunctie optreden en ook lang aanhouden, zelfs jaren na het staken van de therapie. Deze klachten kunnen een belangrijke impact hebben op de kwaliteit van leven. Bijwerkingencentrum Lareb ontving de afgelopen decennia 565 meldingen, waarbij het in 86 gevallen ging om persisterende klachten na staken van de SSRI.
‘Belangrijk om seksuele bijwerkingen te bespreken met de patiënt’: Veel patiënten krijgen door hun medicatie last van seksuele klachten, variërend van minder zin hebben tot helemaal niet meer in staat zijn seks te hebben. Door hierover te praten met een arts of apotheker kunnen veel problemen worden opgelost, concludeert Babette Verdiesen na onderzoek. “Wij moeten veel alerter zijn op de impact van deze klachten.”
Op zoek naar mogelijke remedie voor COVID-19: Door de snelle uitbreiding van de epidemie door SARS-CoV-2 is er een acute vraag naar geneesmiddelen om COVID-19 te behandelen. Om niet te hoeven wachten op jaren van klinische ontwikkeling is het gebruik van bestaande middelen met bekende veiligheidsprofielen het meest opportuun. Maar de vraag is of de beloftes in de media ook waar-gemaakt kunnen worden en wat apothekers hierover kunnen communiceren.
‘Antivirale middelen mogelijk in vroeger stadium COVID-19 toepassen’: Op dit moment is er geen middel geregistreerd voor de behandeling van menselijke corona-virusinfecties. Terwijl de ontwikkeling van nieuwe therapeutische interventies onderweg is, wordt nu vol ingezet op het hergebruiken (repurposing) van bestaande middelen. In afwachting van de resultaten van de prospectieve studies, geven we een overzicht van het werkingsmechanisme, doseringen en klinische farmacologie van de voorlopige medicamenteuze behandelopties.
Bij macrolide meer aangeboren afwijkingen: Het voorschrijven van macrolide antibiotica tijdens het eerste trimester van de zwangerschap is geassocieerd met een verhoogd risico van aangeboren afwijkingen in vergelijking met penicillines.
Methadon en buprenorfine effectief bij opioïdmisbruik: Behandeling met methadon of buprenorfine is geassocieerd met minder overdoses en opioïdgerelateerde ziekte in vergelijking met een opioïdantagonist of gedragsinterventies. Onderzoek naar het inzetten van deze middelen in de eerste lijn is noodzakelijk.
Monitoring cruciaal om nieuwe risicovolle stoffen te signaleren: NPS binnenkort verboden op basis van soortgelijke chemische structuur. Op de Europese drugsmarkt circuleren ruim zevenhonderd Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS). Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) wordt regelmatig geconsulteerd over vergiftigingen met NPS; vaak is niet bekend hoe schadelijk het middel is voor de gezondheid. Analyse van de meldingen wijst uit dat bij ruim een derde van de gevallen sprake is van matige en bij 7% van ernstige klachten.
Alertheid op bijwerkingen cannabis blijft geboden: Cannabis kan verslavend werken, vooral bij langdurig gebruik van hoge doseringen. Bij patiënten zonder voorgeschiedenis van verslavingsproblemen is het echter onwaarschijnlijk. Cannabisgebruikers kunnen wel te maken krijgen met interacties en -bijwerkingen, zoals hartkloppingen, constipatie en diarree. “Het is belangrijk goed te achterhalen welk cannabisproduct iemand gebruikt.”
Farmabuddy ook effectief bij zorg voor medicijnverslaafden: Een farmabuddy koppelen aan medicijnverslaafden is voor Apotheek Bennekom de manier om met een kleine groep patiënten die voor veel ongemak zorgen om te gaan. In Amersfoort werkt Apotheek Orion aan een protocol om zowel apothekers, assistenten als patiënten te beschermen. “Als zorgverlener wil je oxycodon-verslaafden ook helpen.”
Opiumkwaad, een mislukt anthelminticum en adolphine: Soms is het meer geluk dan wijsheid dat een middel tegen verslaving wordt ontdekt. Zo kwam de Deense arts Erik Jacobsen erachter dat disulfiram effectief is tegen alcoholverslaving, toen hij het middel bij zichzelf testte en op een cocktailparty ondervond dat hij door één glaasje bier al onwel werd.
‘Recept voor opioïd moet altijd hand in hand gaan met een afbouwplan’: Goudse FTO-groep organiseert bijeenkomst over de verslavingsproblematiek van opioïden. Huisarts Anne Marije Los-de Geus nodigt daarvoor een verslavingsarts uit en een inmiddels afgekickte patiënt. “Haar verhaal – de impact van een verslaving op haar leven en het stoppen – maakte veel indruk op alle deelnemers.” Een dergelijke casus willen zij met gemaakte afspraken voorkomen.
Poli gestart om verslaving aan opioïden te voorkomen: Van de patiënten die na een operatie in het UMC Utrecht met hoge dosis opioïden naar huis gaan, lukt het de pijnverpleegkundigen van de postoperatieve pijnpoli (POP) om 80% er -binnen drie maanden vanaf te krijgen. Twee weken na ontslag komt de patiënt voor het eerst langs. “Dan beginnen we niet altijd gelijk over afbouwen, we bouwen eerst een band op, luisteren naar hun verhaal en brengen de pijnmedicatie in kaart.”
Vaccin: genetisch stukje corona verpakt in verkoudheidsvirus: Wereldwijd zijn onderzoekers druk bezig een vaccin tegen COVID-19 te ontwikkelen, zo ook in Nederland. Hanneke Schuitemaker van Janssen Vaccines is een van hen en vertelt over het proces. Van ontwerp, het testen in proefdieren en mensen tot aan grootschalige productie van 300 miljoen vaccins per jaar. Samenwerken met andere partners is volgens haar cruciaal. “Met zijn allen tegen het virus.”
‘Mijn missie: kies voor duurzaamheid in de farmacie en wel zo snel mogelijk’: Hij begon als bezorger, werd apothekersassistent en werkte als bestuurder voor vele instellingen in de zorgsector. Na vijftig jaar heeft Ele Visser nog één belangrijke missie: pleiten voor duurzaamheid in de farmacie. “Verspilling tegengaan is beter voor de patiënt, de apotheker én het milieu. En het bespaart de zorg veel geld.”
‘Meten betekent niet altijd weten, maar zónder meten geen weten’: We kunnen niet zonder meten, kijk naar de huidige coronacrisis. Maar meten betekent niet altijd meer of beter weten. En dan moeten we ook nog alert zijn op allerlei onbedoelde bijeffecten en maatschappelijke onrust over bepaalde metingen en hun toepassing, betoogt Bert Leufkens. “Het debat over meetlatten is noodzakelijk, maar blijft lastig.”
Fikse ruzie tussen apotheker en patiënt leidt tot berisping: Het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg te Amsterdam moest in een zaak drie klachten beoordelen tegen een apotheker, die weigerde Nizoral-shampoo te verstrekken aan de patiënt. Hoogoplopende discussies en een eenzijdige beëindiging van de behandelrelatie door de apotheker waren het gevolg. Het college acht de klachten van de patiënt gegrond.
Nierschade beter voorspellen in het preklinisch onderzoek: Nierschade door geneesmiddelen is lastig te voorspellen met huidige preklinische modellen. Met een proximale nierbuisje-op-een-chip kunnen toxiciteit en geneesmiddeleninteracties worden bestudeerd. Dit model kan de nier beter nabootsen en in de toekomst worden gebuikt om nierschade beter te voorspellen, concludeert Jelle Vriend op basis van zijn promotieonderzoek.
FMD: nadelig voor patiënt én apotheker: Het Pharmaceutisch Weekblad berichtte onlangs dat sinds de invoering van de Falsified Medicines Directive (FMD) in Nederland één keer een vervalst geneesmiddel is aangetroffen. Dat bewijst dat FMD een (bijna) niet-bestaand probleem aanpakt, betoogt Elham Aghazadeh, terwijl de nadelen groot zijn.
E-recept ontstijgt regionale structuren: Na een geslaagde pilot met het elektronisch verzenden van recepten in de regio Rijnmond besloot het Erasmus MC over te gaan tot een landelijke uitrol hiervan. Inmiddels kunnen artsen naar meer dan 90% van de apotheekhoudenden hun recepten elektronisch versturen. “Het is wenselijk dat nu spoedig een koppeling wordt gemaakt tussen het zorgadresboek (ZAB) en het voorschrijfsysteem.”
Sneller zij-instromers opleiden oplossing voor personeelstekort: Het werven van zij-instromers voor een verkorte opleiding Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) blijkt effectief om het grote tekort aan apothekersassistenten aan te pakken. In vijf regio’s hebben zich voldoende apothekers aangemeld met een leerwerkplek voor de ROC’s die hun BBL-opleiding nieuw leven inblazen. “We moeten de krapte op de arbeidsmarkt met elkaar oplossen.”
Naast bijsluiter ook advies nodig bij zelfzorgmiddel: Slechts één op de drie consumenten leest voorafgaand aan het gebruik van een nieuw zelfzorgmiddel de volledige bijsluiter door, blijkt uit onderzoek van bureau Kantar. Als een middel eerder is gebruikt wordt de bijsluiter meestal helemaal niet meer gelezen. Veel mensen blijven behoefte hebben aan een persoonlijk advies.
Borging toegankelijkheid is de juiste rechtvaardiging voor magistrale bereiding: In plaats van nuance te brengen in het debat over apotheekbereidingen, zorgt advocaat Niels Niggelie juist voor onduidelijkheid en een mistgordijn, betogen Paul Lebbink, Sahar Barjesteh van Waalwijk van Doorn-Khosrovani en Marleen Kemper. “Een apotheker die zelf een geneesmiddel bereidt, dient ervoor te zorgen dat hij handelt met inachtneming van de Europese Farmacopee en borgt de kwaliteit.”
Sublinguale film met apomorfine effectief bij Parkinson: Sublinguaal toegediend apomorfine is een effectieve on demand-behandeling voor off-periodes bij de meeste patiënten met de ziekte van Parkinson. Bijna een derde van de patiënten stopt echter met het middel vanwege – vooral – orofaryngeale bijwerkingen.
Complexe relatie tussen diabetes type 2 en kanker: Het is nog steeds niet duidelijk waarom patiënten met diabetes type 2 vaker kanker hebben. Met het PHARMO DIAMANT-cohort voerde promovenda Jetty Overbeek (farmaco)epidemiologische studies uit om meer duidelijkheid te krijgen over deze associatie. “Vervolgstudies moeten meer rekening houden met bias, soort kanker, geslacht, locatie en de aard van de tumor.”
Deprescribing van bloedglucoseverlagende medicatie bij diabetes type 2: Met het ouder worden neemt bij diabetespatiënten de kans op bijwerkingen van bloedglucoseverlagende medicatie toe. De voordelen van intensieve verlaging van bloedglucose nemen tegelijkertijd af. Deprescribing van bloedglucoseverlagers is aangewezen als de balans doorslaat richting de nadelen.
Toch eczeem baby bij indifferente crème: Het gebruik van indifferente crèmes tijdens het eerste levensjaar van baby’s met een verhoogd risico voorkomt eczeem niet. Wel lijken ze de kans op huidinfecties te verhogen.
Lumateperon helpt bij acute exacerbatie van schizofrenie: Lumateperon verbetert de symptomen van schizofrenie bij een acute verergering van de aandoening. Lumateperon lijkt een gunstig veiligheidsprofiel te hebben: cardiometabole en endocriene bijwerkingen komen niet vaker voor dan bij placebo.
Dosering op maat voor individuele patiënt met hemofilie: Suppletietherapie bij hemofiliepatiënten met stollingsfactor VIII- en IX-concentraten leidt tot zowel te lage als te hoge spiegels bij doseren op basis van lichaamsgewicht. Aan de hand van individuele farmacokinetische parameters kan de meest optimale gepersonaliseerde dosering worden berekend, concludeert Tim Preijers op basis van zijn promotieonderzoek.
Kwantificeer nu de financiële gevolgen van de coronacrisis voor de apotheken: De impact van de coronacrisis op de gezondheidszorg is groot. Al weken moeten alle zeilen worden bijgezet om de zorg voor patiënten met coronabesmetting in goede banen te leiden. De reguliere zorg wordt ondertussen verdrongen; patiënten met andere klachten gaan niet meer naar huisarts of ziekenhuis. De gevolgen voor de openbare apotheek zijn onvermijdelijk en moeten daarom onafhankelijk en kwantitatief in kaart worden gebracht.
Herman Meijer, apotheker in Kamp Westerbork: Apotheker Herman Meijer belandde in 1942 met vrouw en zoontje in Kamp Westerbork. Tussen de duizenden gevangen werkte hij twee jaar lang in de kampapotheek, waarvoor hij in bezet Nederland aan voldoende geneesmiddelen wist te komen. Toch moest het gezin in 1944 op transport. Zijn vrouw en zoontje kwamen om in Auschwitz, hijzelf overleefde ternauwernood.
Soms andere dosis nodig bij obesitas of maagverkleining: Om de farmaceutische zorg goed te regelen voor patiënten met morbide obesitas en zij die bariatrische chirurgie hebben ondergaan, heeft het Instituut Verantwoord Medicijngebruik FTO-materiaal ontwikkeld. Huisartsen en apothekers krijgen hiermee onder meer inzicht in de veranderde farmacokinetiek van een aantal belangrijke geneesmiddelgroepen. Wanneer moet je hoger, lager of normaal doseren?
Voorkom overrapportage van antibiotica-allergieën: Om te voorkomen dat eerstekeusantibiotica onnodig worden vermeden vanwege een gerapporteerde antibiotica-allergie is goede symptoomdocumentatie nodig. Het is belangrijk te weten tegen welk specifiek antibioticum de initiële reactie ontstond, hoe ernstig de reactie was en hoe lang geleden deze heeft plaatsgevonden. “Als iemand niet meer allergisch is, kan de allergie uit het AIS worden verwijderd.”
Gebruiker pijnstiller wil vaak minderen: Veel gebruikers van pijnstillers of slaapmedicatie willen, indien mogelijk, graag minderen. Een groot deel geeft aan dat de apotheker in samenwerking met de arts hierbij een rol kan spelen. Dit blijkt uit een enquête van twee Service Apotheken in Bergen op Zoom.
COVID-19: medicijn per inhaler mogelijk beter: In de strijd tegen COVID-19 werken onderzoekers aan de Rijksuniversiteit Groningen koortsachtig aan de pulmonale toepassing van chloroquine en hydroxychloroquine. Zij verwachten hierdoor een veel groter effect van de medicijnen omdat ze met een speciale inhalator rechtstreeks naar het doelgebied, de longen, worden gebracht. “Wij zijn kennelijk de enigen die out of the box denken.”

2 3 Volgende 100 item(s) »

Navigatie

2020