2017

Apotheek helpt bij opsporen onbekende seropositieven: Wie thuis zelf zijn bloed wil controleren op een hiv-besmetting kan sinds kort naar de hiv-gespecialiseerde Plusapotheken voor een betrouwbare zelftest: binnen één minuut heb je de uitslag. Taco van Witsen, Plus-apotheker in Amsterdam: “Apotheken zijn laagdrempelig en we geven goede voorlichting.”
Monitoren bijwerkingen belangrijk bij gebruik antiretrovirale middelen: Bijwerkingencentrum Lareb ontving in de loop der jaren meer dan 1700 meldingen van zowel milde als ernstige bijwerkingen van antiretrovirale middelen. Totdat een vaccin ontwikkeld is, zullen hiv-patiënten hun leven lang met deze middelen behandeld moeten worden en is adequate monitoring van de therapie belangrijk.
Beter inzicht in ontstaan van jeuk bij cholestase: “Jeuk is erger dan pijn”, zeggen veel patiënten. Vaak zijn huidafwijkingen zichtbaar, zoals bij eczeem of een allergie. Sommige vormen van kanker of nier- en leverziekten veroorzaken echter jeuk ‘van binnenuit’. Die jeuk is vaak over het hele lichaam verspreid en omdat de oorzaak grotendeels onbekend is, zijn de medicamenteuze opties schaars.
Met polymerenmat effectieve kiemreductie in de cleanroom: Polymerenmatten hebben in het Meander Medisch Centrum in Amersfoort na twee jaar geleid tot een effectieve kiemreductie in de cleanroom. Mogelijk dat deze matten ook een oplossing bieden voor andere farmaceutische bereidingsunits. “Maar goede persoonlijke hygiëne en een juiste werkwijze binnen cleanrooms blijven van belang.”
Online apotheekinformatie kan een stuk begrijpelijker: Openbare apotheken zijn over het algemeen toegankelijk voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden. Maar de online informatievoorziening kan vaak beter. In praktijkonderzoek onder 33 apotheken scoorden 25 een voldoende, voor zowel een bezoek aan de apotheek als informatie via website of telefoon.
Delta-aanpak water factor bij reductie medicijnresten: Geneesmiddelresten zijn op dit moment een hot topic in het milieudomein. Amador en Uijtewaal beschreven in PW 42 hoe ‘groene farmacie’ mogelijk kan bijdragen aan het creëren van een ecologisch verantwoorde medicijnketen. Dit artikel gaat in op de (on)haalbaarheid van enkele voorgestelde maatregelen. “In de landelijke ketenaanpak Medicijnresten uit Water is vastgelegd waar kansen liggen.”
Goed gebruik medicatie ook taak voor industrie: Voor het bereiden, verpakken en afleveren van medicatie voor ouderen zijn nieuwe Europese regels opgesteld. Lidstaten verschillen nog van mening over de vraag wanneer de industrie rekening moet houden met gebruiksproblemen van patiënten, zoals bij het slikken, breken of beheer van medicatie. Europa roept ook apothekers op zich te mengen in de discussie.
Ouderen houden moeite met breken van tabletten: Het lukt ouderen vaak niet om een tablet te breken, wat kan leiden tot een onjuiste dosering. Apothekers(assistenten) kunnen een belangrijke rol spelen bij het signaleren en helpen oplossen van dit probleem, concludeert Kim Notenboom op basis van promotieonderzoek. “Wellicht is hetzelfde middel van een andere fabrikant makkelijker te breken.”
Bewaak de toegang tot de bereidende apotheker: Apothekers kunnen hoge medicijnkosten beteugelen, maar niet zonder steun van overheid of zorgverzekeraars, vinden Paul Lebbink en Arwin Ramcharan, bereidend openbaar apothekers van de Transvaal Apotheek in Den Haag. Nu nog is de vergoeding bij lange na niet kostendekkend, keuren verzekeraars declaraties af en werken fabrikanten tegen.
Misselijkheid en jeuk vaakst gemeld bij gebruik vortioxetine: Het antidepressivum vortioxetine staat op dit moment nog onder aanvullende monitoring (zwarte driehoek). Dit betekent dat het bij-werkingenprofiel nog niet geheel is opgehelderd. Bijwerkingencentrum Lareb roept daarom op alert te zijn en (vermoedens van) bijwerkingen, inclusief interacties, onmiddellijk te melden.
‘Voor patiënten maken we binnen een dag een medicijn op maat’: Apotheker Astrid Annaciri-Donkers van Apotheek Segbroek in Den Haag is vastberaden door te gaan met bereiden, maar ze vindt dat het tarief omhoog moet en er minder discussies moeten zijn met zorgverzekeraars over rationaliteit van bereidingen. “We bieden altijd een farmaceutische oplossing, waarbij we ook kijken naar de kosten voor de patiënt.”
Debat nodig over vergoeding voor bloedplasmadonatie: Ziekenhuizen in Nederland, maar ook elders in Europa, worden steeds afhankelijker van bloedplasmaproducten afkomstig van betaalde, Amerikaanse donors. De oorzaak ligt in het feit dat Europa te weinig plasma afneemt van vrijwillige bloeddonors. Daarbij kiest de zorginkoop bij ziekenhuizen – onder druk van zorgverzekeraars – vaker voor bloedplasmageneesmiddelen van buitenlandse producenten. Dit is niet zonder risico’s.
Attentie bij reumamiddelen: De nieuwe reumamiddelen baricitinib en tofacitinib zorgen ook voor nieuwe interacties. De Werkgroep Farmacotherapie en Geneesmiddelinformatie adviseert actie bij combinatie van baricitinib met probenecide en bij tofacitinib met rifampicine, ciclosporine of sterke remmers van CYP3A4.
EU-patiënten hebben recht op medicijn: Zo’n vierhonderd Belgen reisden in mei naar Hulst om geneesmiddelen te kopen. Onder hen de heer Pieterse, met een recept ciprofloxacine, uitgeschreven door een onbekende Belgische arts. Op het ethisch dilemma uit PW 35 – hoe handelt een goede apotheker in zo’n geval – reageerden drie lezers. “Overleg met de voorschrijver is noodzakelijk.”
Introductie van ColoPulse infliximab-tablet dichterbij: De ontwikkeling van een ColoPulse infliximab-tablet als alternatief voor intraveneuze toediening is een stap dichterbij gekomen, concludeert promovenda Marina Maurer. Zij onderzocht mogelijkheden om de behandeling van chronische darmontstekingen te verbeteren. In een vervolg-studie wordt onderzocht of de veronderstelling klopt dat orale toediening van infliximab even effectief is als parenterale toediening.
Horizonscan dure middelen ‘onvolledige overschatting’: De Horizonscan van het Zorginstituut Nederland bevat 130 dure geneesmiddelen die in de komende twee jaar op de markt komen. Voor veertig middelen bevat de scan data over aantal patiënten en prijs, die een jaarlijkse uitgave voorspellen van € 1,8 miljard. Maar volgens gezondheidseconoom Marc Pomp is dit bedrag waarschijnlijk minstens de helft lager.
Horizonscan is ‘zo realistisch mogelijke schatting’: Onder regie van het Zorginstituut is op 1 september van dit jaar de eerste Horizonscan geneesmiddelen gepubliceerd. De Horizonscan wordt tweemaal per jaar gepubliceerd en biedt daarmee een momentopname met inschattingen van de geneesmiddelen die de komende twee jaar op de markt kunnen verschijnen.
‘Monitor bij IBD het effect van medicatie goed en tijdig’: Inflammatoire darmziekten (IBD) in rust krijgen is van groot belang om langetermijncomplicaties te voorkomen. Als een geneesmiddel niet aanslaat, moet op tijd de dosis of doseerfrequentie omhoog of worden overgestapt op een ander medicament, stelt hoogleraar Janneke van der Woude. Een scopie is niet meer altijd nodig om dat vast te stellen.
Ziekte van Crohn: kiezen tussen medicatie of operatie: Sinds de introductie van anti-TNF krijgen patiënten met de ziekte van Crohn steeds vaker medicatie voor een operatie. Optimalisatie daarvan heeft echter niet geleid tot een afname van de lengte van het weg te snijden deel van de dunne darm bij patiënten die alsnog geopereerd worden. Laparoscopische ileocoecaalresectie blijkt een goed alternatief voor anti-TNF voor patiënten die falen op conventionele therapie.
Risico-inschatting antibiotica bij myasthenia gravis: Antibiotica kunnen de symptomen van de spierziekte myasthenia gravis (MG) verergeren. De meeste antibiotica zijn hierdoor gecontra-indiceerd bij deze aandoening. De beste opties zijn: cefalosporinen, rifamycinen, penicillinen, sulfonamiden en linezolid. Dit artikel biedt apothekers een leidraad bij de beoordeling van het risico op verergering van de klachten van MG bij gebruik van antibiotica.
Arsenaal reumatoïde artritis uitgebreid met JAK-remmers: Baricitinib en tofacitinib behoren tot de remmers van januskinase (JAK), die dit jaar beschikbaar zijn gekomen voor de behandeling van reumatoïde artritis. Deze orale middelen zijn een welkome aanvulling op de biologicals, wanneer methotrexaat faalt. Patiënten hebben wel meer kans op herpes zoster, neutropenie en lipidentoename.
Reumaspreekuur Engelse apotheker strekt tot voorbeeld: Een groep Engelse ziekenhuisapothekers, die zich de afgelopen drie jaar specialiseerden in reumatologie, begeleiden patiënten en schrijven recepten uit voor biologicals. Acht Nederlandse apothekers maakten in Manchester kennis met dit specialisme. Zij willen dat dit in ons land navolging krijgt: “Maak een taakomschrijving voor een reumatologie-apotheker en start een biological-spreekuur.”
Gewricht kan biologisch RA-medicijn zelf maken: Een nadeel van biologische medicijnen voor patiënten met reumatoïde artritis is dat ze kunnen leiden tot bijwerkingen. Deze kunnen worden gereduceerd door het gen voor deze therapeutische eiwitten rechtstreeks in de gewrichtscellen over te brengen, waardoor deze zelf de medicijnen kunnen produceren. Een ziektegevoelige schakelaar kan de productie nauwkeurig regelen.
‘Apotheker moet actiever zijn kennis en kunde tonen’: Om de informatievoorziening en beantwoording van vragen van reumapatiënten vanuit de apotheek te verbeteren, is het nodig dat patiënten meer duidelijkheid krijgen over de kennis die apothekers in huis hebben. Reumapatiënten zien de apotheek nu vooral als distributeur van geneesmiddelen, blijkt uit onderzoek van studenten van de Universiteit Utrecht.
'Hit hard, hit early' soms nodig om darm te behouden: De medicamenteuze behandelpiramide voor patiënten met colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn omvat verschillende opties: van mild naar steeds sterker. Maar soms is het nodig de piramide om te draaien. Maagdarmleverarts Mark Löwenberg: “Hit hard, hit early, anders kunnen patiënten hun darm verliezen.”
Leer motivaties en talenten kennen van medewerkers: Investeren in eigen personeel gaat verder dan het volgen van cursussen: dat vraagt om een cultuuromslag waarbij leren centraal staat. Drie apothekers vertellen hoe zij door onder meer een-op-eengesprekken met medewerkers, feedbacktrainingen en het selecteren op leergierigheid continu werken aan een gemotiveerd en ondernemend apotheekteam.
Een verbeterde dosering tegen Leishmania-parasiet: Ongeveer de helft van de patiënten met leishmaniasis is pediatrisch. Na de conventionele mg/kg-dosering van het antiprotozoicum miltefosine is zowel blootstelling als effectiviteit bij kinderen lager dan bij volwassenen. Uit het promotieonderzoek van Anke Kip blijkt dat allometrisch doseren de blootstelling bij kinderen verhoogt.
‘Complexe oncolytica ontrafelen maakt mijn werk boeiend’: Komen veel generieke geneesmiddelen uit lagelonenlanden als China en India, dat geldt niet voor complexe producten, zoals injecteerbare oncolytica. De vereiste know how is slechts beperkt beschikbaar, zoals bij Teva in Haarlem. Spil binnen de afdeling research en development is industrieapotheker Asha Mangnoesing. “Ik was meteen verkocht.”
Alleen nieuw beleid kan kosten weesgeneesmiddelen intomen: Aanpassingen in regelgeving voor weesgeneesmiddelen zijn nodig om de ontwikkeling hiervan te blijven stimuleren en betaalbaar te houden. Dit stelt Tim Kanters, die onderzoek deed naar de vergoedingsbeslissingen voor weesgeneesmiddelen en de kosteneffectiviteit van de behandeling voor de ziekte van Pompe.
Besteed nieuwe middelen aan: Pak het probleem van dure geneesmiddelen, beschikbaarheid en prijsontwikkeling aan met een aanbestedingsprocedure, liefst in Europees verband, oppert Hylke Jan Kingma. “Het draagt bij aan innovatieve farmaceutisch zorg.”
Medicatie voor borstkanker, spierziekte en reuma ‘bekroond’: Nieuwe behandelopties voor patiënten met reuma en borstkanker, en een eerste geneesmiddel – met zeer bijzonder werkingsmechanisme – voor kinderen met spinale musculaire atrofie, zijn uitgeroepen tot de meest innovatieve en klinisch relevante nieuwe geneesmiddelen van 2017. Leden van de NPFO-redactieraad vormden de jury.
Afgewogen smaken: Koken is voor Rik van der Meer een manier om iets van zichzelf te geven. Daarbij gaat zijn voorkeur uit naar zorgvuldig afgewogen smaken. “Met een saus – fonds maken, wijn selecteren, inkoken – kan ik een dag bezig zijn.”
‘Zo bijzonder hoe gastvrij en blij deze mensen zijn’: Apotheker Karin Mooren wilde “zijn werk en liefde voor Afrika voorzetten”. Na het overlijden van haar partner richtte zij – achttien jaar geleden – samen met vrienden en familieleden een stichting op, die tot op de dag van vandaag weeskinderen in Mali financieel steunt om ze een betere toekomst te bieden.
FunCake wondertjes: Dat haar FunCakes feitelijk halffabrikaten zijn, deert haar geenszins. Marlieke Sonnenberg creëert, met wat hulp van het Informatorium Medicamentorum, wondertjes die menig kinderfuif of babyshower opvrolijken. “Zo’n cadeautje is persoonlijk.”
‘Observeren, interpreteren en opslaan, zo ga je dementie tegen’: De grande dame van de farmacie mogen we haar toch wel noemen, de 96-jarige Georgette Hage-Noël. Ze speelde een belangrijke rol in het euthanasiedebat en stond aan de wieg van de Nederlandse Organisatie voor Vrouwelijke Apothekers (NOVA) en Pharmacie en Ontwikkelingssamenwerking (P&O). Aan het eind van het jubileumjaar blikt ze terug. “Er is zoveel te doen voor apothekers.”
Of je worst lust: Stoer en avontuurlijk is het recept van Justine van Tongeren. Maar liefst anderhalve meter varkensdarm – fris uitgespoeld met water – vormt het omhulsel van haar wildworst gevuld met eend. Wie een hap neemt, ervaart een smaakexplosie.
Energie door Sardijnse wijnen: Wijnen van het Italiaanse eiland Sardinië zijn goed tegen ouderdom, en nog lekker ook, vertelt apotheker Elaine Lie-Kwie-ten Berge, die als hobby een wijnhandel runt in hartje Den Haag. “Apothekers houden wel van een glaasje.”
‘Altijd goed als je brein zich even focust op plezier’: Het risico van burn-out heeft te maken met het perfectionisme dat zorgverleners zoals apothekers eigen is, weet psychotherapeut Carien Karsten. Door een hobby of vrijwilligerswerk focust je brein zich op plezierige dingen, kun je je stress managen en een burn-out voorkomen. “Als je aan het bergbeklimmen bent, kun je niet tegelijk piekeren.”
Gelukzalig gebak: Ze is een onvervalste zoetekauw. Taarten maken is daarom favoriet in de keuken van Mariska van Laarhoven, waarbij ze vooraf alle ingrediënten – “als een apotheker” – nauwkeurig afweegt en klaarzet. “Daarna wordt het een chaos.”
Met de kop in de wind: Deelname aan de Tour for Life maakte dat poliklinisch apotheker Renske Hebing zich aansloot bij wielerclub CS030 om wedstrijden te gaan rijden. “Flink doorfietsen en het spel spelen, dat ligt mij wel.”
‘Yoga is heilzaam voor ouderen en voor mijzelf’: Naast haar werk in de apotheek geeft apotheker en ontspannings-therapeut Iris den Hollander-van Damme yogales aan ouderen. Zo houdt ze haar leven goed in balans en helpt ze ouderen meer controle te krijgen over hun lichaam. “Ouderen leren de grenzen kennen van hun eigen bewegingen, waardoor ze minder snel vallen.”

« Vorige 100 item(s) 1 2

Navigatie

2017