Ga naar inhoud. | Ga naar navigatie

Persoonlijke hulpmiddelen

Navigatie

Nieuwe antipsychotica in opmars

PW Magazine 50, jaar 2011 - 16-12-2011 | door SFK
Nederlandse apothekers verstrekten in de eerste helft van dit jaar aan 265.000 verschillende personen een antipsychoticum. Dit is 6% meer dan in dezelfde periode van vorig jaar. Uitgedrukt in dagdoseringen stijgt het gebruik in 2011 naar verwachting met 5%. Deze toename komt vooral op het conto van de relatief nieuwe antipsychotica quetiapine en aripiprazol.

sfk logo

De antipsychotica (ATC-code N05A) zijn onder te verdelen in de klassieke antipsychotica en de atypische antipsychotica. Van de klassieke antipsychotica worden haloperidol (Haldol), zuclopentixol (Cisordinol), pimozide (Orap) en pipamperon (Dipiperon) nog het meest gebruikt, maar de atypische antipsychotica zijn inmiddels verantwoordelijk voor verreweg het grootste deel van het antipsychoticumgebruik. Voorbeelden uit de groep atypische antipsychotica zijn olanzapine (Zyprexa), quetiapine (Seroquel), risperidon (Risperdal), aripiprazol (Abilify)en clozapine (Leponex). De atypische antipsychotica hebben minder bijwerkingen.

Tot de ATC-groep N05A behoort ook lithium. Dit is in tweeërlei opzichten een vreemde eend in de bijt. Chemisch gezien is het een metaal, terwijl de antipsychotica tot de organisch-chemische stoffen behoren. Daarnaast kent lithium in afwijking tot de andere middelen uit deze groep een specifieke toepassing bij manische depressiviteit. Van alle bijna 47 miljoen standaarddagdoseringen (DDD) die apothekers dit jaar aan middelen uit de N05A-groep verstrekken, nemen de atypische antipsychotica 60% voor hun rekening en de klassieke antipsychotica 22%. Lithium is verantwoordelijk voor 18%.

Toename in gebruik

Het gebruik van antipsychotica is in de afgelopen jaren geleidelijk toegenomen. Dit geldt zowel voor het aantal mensen dat de middelen gebruikt, als voor het gebruik uitgedrukt in het aantal verstrekte DDD’s. Al jaren schommelen de gemiddelde toenamecijfers per jaar van deze groep middelen zo rond de vier à vijf procent.

Het aantal gebruikers van middelen uit de genoemde ATC-groep bedroeg in de eerste helft van dit jaar 265.000. De stijging ten opzichte van vorig jaar is met 6% net iets minder dan het gemiddelde van 5% over de afgelopen vijf jaar. Dit gemiddelde stijgingspercentage van 5% over de afgelopen jaren geldt ook voor de leeftijdscategorie van 65 jaar en ouder. Voor de leeftijdscategorieën 11 tot en met 20 jaar en 41 tot en met 60 jaar ligt de gemiddeld jaarlijkse stijging met ruim 6% iets hoger. De toename in de leeftijdsgroepen tot en met 10 jaar en tussen 21 en 40 jaar blijft beperkt tot ongeveer 3%.

Quetiapine in opmars

Uitgedrukt in standaarddagdoseringen kent olanzapine al sinds enige jaren het grootste gebruik. Naar verwachting verstrekken de openbare apotheken dit jaar 9,7 miljoen DDD’s. Binnen de genoemde ATC-groep komt lithium met 8,5 miljoen DDD’s op de tweede plaats, gevolgd door quetiapine met 6,8 miljoen DDD’s. Van dit laatste middel vertoont het gebruik de laatste jaren een vrijwel continue stijging. Hetzelfde doet zich voor bij de relatieve nieuwkomer aripiprazol, die dit jaar uitkomt op 3,3 miljoen DDD’s. Haloperidol is het klassieke antipsychoticum dat dit jaar met 2,3 miljoen verstrekte DDD’s het hoogste gebruik kent.

Hoewel DDD een goede maat is om het gebruik van geneesmiddelen te vergelijken, is het niet ongebruikelijk om daarvoor als maat het aantal verstrekkingen te gebruiken. Gerangschikt naar het aantal verstrekkingen neemt quetiapine de koppositie in en staat risperidon op de tweede plaats. Olanzapine komt pas op de derde stek en lithium op de vierde. Hierbij zijn de verstrekkingen in weekdoseersystemen meegenomen.

2011pw50p09sfk

Document acties

Back to top