Kwaliteit en doelmatigheid van longmedicatie kan beter

Goede instructies

Het geven van een goede inhalatie-instructie is een essentieel onderdeel van de voorlichting en begeleiding die apothekers en apothekersassistenten geven aan patiënten die longmedicatie gebruiken. De KNMP steunt haar leden met inhalatieprotocollen via de KNMP kennisbank en inhalatie-instructiefilmpjes voor patiënten via apotheek.nl. Desondanks blijkt uit het onderzoek van de Long Alliantie Nederland (LAN) naar de kwaliteit en doelmatigheid van longmedicatie dat veel patiënten de essentiële handelingen van inhalatoren incidenteel dan wel frequent verkeerd uitvoeren en dat de therapietrouw bij inhalatiemedicatie laag is [1].

Oorzaken

Er zijn verschillende oorzaken voor deze problemen. Ten eerste beschikken veel patiënten niet over de juiste hand-longcoördinatie om elk type inhalator te kunnen bedienen [2]. Ten tweede zorgt de complexiteit van inhalatoren dat de helft van de gebruikers van poederinhalatoren en bijna driekwart van de gebruikers van dosisaerosolen één of meerdere fouten maakt bij het inhaleren [2].

Een goede afweging bij de keuze voor een type inhalator en een periodiek herhaalde instructie van de patiënt bij het gebruik zijn daarom zeer noodzakelijk, maar zijn in de praktijk nog geen gemeengoed.

Vervolgens wordt de behandeling nog eens bemoeilijkt wanneer patiënten verschillende typen inhalatoren naast elkaar moeten gebruiken en wanneer patiënten door verschillende zorgverleners worden behandeld en van hen afwijkende inhalatie-instructies ontvangen.

Infrastructuur

Aan dit laatste probleem gaat de KNMP samen met andere partijen binnen de Long Alliantie Nederland (LAN) (longverpleegkundigen, praktijkondersteuners, huisartsen, longartsen) nu iets doen. De SIG Longaandoeningen gaat binnen de LAN aan de slag met het opzetten van een landelijke infrastructuur voor eenduidige inhalatie-instructies, zodat elke patiënt erop kan vertrouwen altijd eenzelfde goede inhalatie-instructie te ontvangen. Deze infrastructuur moet omvatten:

• Opzetten van landelijk geaccrediteerde scholing voor trainers, uit de verschillende beroepsgroepen, die zorgverleners (zoals apothekersassistenten en praktijkondersteuners) gaan instrueren op dat deel van de inhalatietherapie waar zij in de praktijk mee te maken hebben;

• Jaarlijkse bijscholing van trainers;

• Het ontwikkelen van landelijk gedragen protocollen, die gratis toegankelijk zijn en jaarlijks worden geüpdatet;

• Het ontwikkelen van scholingen voor de verschillende beroepsgroepen, die te maken hebben met inhalatietherapie, welke door de eerder genoemde trainers jaarlijks worden aangeboden via bestaande infrastructuren.

Vanuit de LAN is er een subsidieaanvraag ingediend bij het onderzoeksprogramma GGG van ZonMw voor financiering. Daarnaast zoekt de LAN samenwerking met zorgverzekeraars om uniforme en herhaalde inhalatie-instructie van patiënten in de praktijk mogelijk te maken en om te voorkomen dat maatregelen zoals preferentiebeleid het gebruik van longmedicatie juist verslechteren.

Literatuur

1       LAN, Rapport: Goed Gebruik Inhalatiemedicatie Astma en COPD, december 2011

2       KNMP, KNMP richtlijn COPD, december 2011