Redactioneel
Veelbelovend
Na hun eerste oriëntatiebezoekjes aan Nederland kwamen de meeste EMA-medewerkers met enthousiaste verhalen terug in Londen over het vlakke land, de fietsmogelijkheden, de korte afstanden, het intensieve openbaar vervoer, hoorde ik in 2018 toen ik op bezoek was bij het Europees Medicijn Agentschap in de Britse hoofdstad. Eind 2017 was, in verband met de Brexit, de keus op Amsterdam gevallen als de nieuwe thuisbasis voor het EMA-hoofdkwartier, en de voorbereidingen voor de grote verhuizing waren in volle gang.
Mijn DNA
Velen hadden er lang naar uitgekeken. Wij ook. Ons geduld werd danig op de proef gesteld. De datum waarop de resultaten gepubliceerd zouden worden keer op keer uitgesteld. De apotheose, begin februari, stelde niet teleur. Iedereen was laaiend enthousiast.
Krokodillen
Hij is negen meter lang, de paarse opblaaskrokodil waarmee de Stichting Zorgmakers langs zorginstellingen trekt om de aandacht te vestigen op een van de grootste frustraties in de zorg: de administratiedruk. Paarse krokodillen zijn overal in de zorg aanwezig en eten volgens de stichting geen mensen, maar tijd: maar liefst 40% van de tijd van zorgverleners.
Talent
Ze is erg enthousiast en geeft vol passie en energie onderwijs. Ze vindt het belangrijk om activerend onderwijs te geven, studenten de ruimte te geven fouten te maken en hen vaardigheden te leren die toepasbaar zijn in andere contexten. Ze houdt van persoonlijk contact en weet verbinding te maken tussen de academische wereld, de praktijk en het onderwijs. Allemaal eigenschappen waarmee je in positieve zin opvalt binnen de farmacieopleiding van de Universiteit Utrecht, een doorgaans traditionele omgeving, als we de jury moeten geloven die dit jaar de docentenprijzen toekende.
In het gedrang
In Groningen werden farmaciestudenten onlangs onderworpen aan een therapietrouwproef. Drie dagen lang – twee werkdagen en een dag in het weekend – moesten ze driemaal daags een dosering van een ‘geneesmiddel’ (mintje) innemen. Eén dosering dertig minuten voor het ontbijt, twee doseringen mochten ze vrij invullen. Resultaat: de therapietrouw kwam al snel in het gedrang.
Proefpersonenreclame
In oktober 2019 toog ik naar Leiden om een bezoek te brengen aan het Centre for Human Drug Research (CHDR), nieuwsgierig naar hoe dat precies in z’n werk gaat, geneesmiddelen voor het eerst op personen testen. En wie dat zijn, die proefpersonen.
Onvoltooid
Toen ik Pia Dijkstra zeven jaar geleden sprak over haar initiatiefwet ‘Voltooid leven’ – zij was toen Tweede Kamerlid voor D66 – was zij positief gestemd. Maar de wet is nog steeds niet voltooid.
Impact
Meld, meld, meld. Dat kun je gerust als het mantra beschouwen van Bijwerkingencentrum Lareb. Hoe cruciaal het melden van bijwerkingen van geneesmiddelen, vaccins en gezondheidsproducten is en hoe groot de impact kan zijn, beschrijven we regelmatig in artikelen en columns.
Bewaren
Wie wat bewaart die heeft wat, hield een oude tante ons altijd voor als wij, kinderen nog, te snel geneigd waren iets weg te gooien. Zelf paste ze dat gezegde zo goed toe dat haar appartementje op een gegeven moment veranderde in een onneembare vesting van kranten, snuisterijen en regelrechte rommel. Ze had wat, maar kon het nooit meer vinden.
Vasthouden
Kokend bloed moet plaatsmaken voor liefde, respect en verdraagzaamheid. Niet alleen in de apotheek, maar ook elders in de zorg en op andere plekken in de maatschappij. Die verlate nieuwjaarswens zette universitair docent in gepersonaliseerde farmacotherapie Frank Klont onlangs op LinkedIn.
Verrijking
Ruim drie miljoen Nederlanders gebruiken psychofarmaca als antidepressiva, antipsychotica en slaap- en kalmeringsmiddelen. Complexe geneesmiddelen, waar mensen soms veel te lang aan vastzitten, omdat afbouwen in de praktijk vaak een complexe aangelegenheid blijkt.
Samen
Er gaat niets boven Groningen. De slogan is al dertig jaar oud, maar geldt nog altijd als de meest succesvolle reclamekreet om een regio te promoten. Als we de tekst op de farmacie betrekken zouden we er ‘als het om samenwerken gaat’ aan vast kunnen plakken.
Farmahistorie
De wederzijdse wisselwerking tussen mens, medicijn en maatschappij is van alle tijden, lees ik op de site van het Nationaal Farmaceutisch Museum. Een zin die mooi aangeeft hoe zinvol het is om niet alleen de huidige tijd te bezien, maar ook alles wat daaraan vooraf ging. Dat in dit museum verleden, heden en toekomst van de farmacie elkaar in een virtuele omgeving ontmoeten is een treffend voorbeeld van die symbiose.
Herhalen
Het is dramatisch gesteld met de therapietrouw van patiënten met osteoporose. Meer dan de helft van hen stopt binnen twee jaar met hun medicatie, terwijl ze deze in principe minimaal vijf jaar moeten gebruiken.
Niet hopeloos
Paniek. Het woord duikt veelvuldig op in berichten waarin patiënten worden beschreven die plots te horen krijgen dat hun geneesmiddel niet beschikbaar is, dat ze voor de zoveelste keer moeten wisselen, dat ze denken van ernstige bijwerkingen last te zullen krijgen en hun herstel eronder te lijden zal hebben.
Handtekening
Ook de Europese vereniging van apothekers (PGEU) trekt aan de bel. In zeker 29 landen groeit het aantal tekorten alarmerend voor vrijwel alle soorten geneesmiddelen, blijkt uit een peiling.
Hoop
Door het groeiend aantal geneesmiddelentekorten en het faillissement van een geneesmiddelenfabriek wordt ook de discussie over het vanuit India en China naar Europa terughalen van de productie van grondstoffen en medicijnen weer nieuw leven ingeblazen.
Voorschrijven
Sla de huisarts over, ga meteen naar de apotheker. Mooie slogan. Niet verwonderlijk daarom dat die wordt gebruikt om inwoners van de Canadese provincie Ontario aan te moedigen vaker naar hun openbaar apotheker te gaan, die vanaf 1 januari geneesmiddelen mag voorschrijven voor dertien vaak voorkomende kwalen.
Paraatheid
Onvoorspelbaar is waarschijnlijk de beste voorspelling voor 2023. Nou geldt dat waarschijnlijk voor ieder jaar, maar gelet op diverse gebeurtenissen in de wereld dit jaar misschien net iets meer dan anders. Vraag is of we dit jaar ook paraat zijn als weer een onvoorspelbare situatie ontstaat.
Transformatie
Is het einde van het jaar traditiegetrouw een moment om terug te blikken, wij richten de blik liever vooruit, richting toekomst. Hoe ziet het werk van de apotheker er dan uit? Van de apothekersassistent? Staan er grote veranderingen op stapel? En zal de apotheek een totaal ander aanzien krijgen? Voor antwoorden op die vragen gingen we te rade bij mensen in het veld, die hun eigen ervaringen koppelen aan wensen, visioenen en mogelijkheden.