NSAID’s: soms pijnlijke keuzes
Dat stellen epidemiologen van het Coxib and Traditional NSAIDs Trialists-consortium (CNT) uit Oxford. NSAID’s zijn wereldwijd de meest gebruikte geneesmiddelen. Nadeel is dat ze het risico op hart- en vaatziekten verhogen en bestaande problemen zoals hypertensie en hartfalen verergeren.
De onderzoekers voerden een meta-analyse uit van 280 klinische trials waarin een NSAID werd vergeleken met placebo en 474 klinische trials waar NSAID’s onderling werden vergeleken. De onderzoekers bepaalden met de individuele gegevens uit de trials de kans op cardiovasculaire bijwerkingen en gastro-intestinale bijwerkingen bij langdurig gebruik van hoge doses klassieke NSAID’s en normale doseringen coxibs. De eindconclusie: het is kiezen uit twee kwaden, een hartinfarct of een maagbloeding.
De resultaten zijn opvallend. Alle NSAID’s geven bij chronische toepassing in hoge doses of normale doses (coxibs) een verhoogd cardiovasculair risico. Tot nu toe werd aangenomen dat dit verhoogde risico alleen voor de COX-2-remmers zou gelden. Alleen naproxen wijkt af, dit middel verhoogt de incidentie van cardiovasculaire bijwerkingen niet, maar geeft wel meer gastro-intestinale complicaties. Om de omvang van het cardiovasculaire risico zichtbaar te maken hebben de auteurs een rekensom gemaakt. Een COX-2-remmer of diclofenac levert, wanneer duizend patiënten één jaar worden gevolgd, drie cardiovasculaire complicaties op, waarvan één met dodelijke afloop.
Het onderzoek laat een trend zien: het risico op cardiovasculaire complicaties is bij ibuprofen iets lager dan bij diclofenac en COX-2-remmers, en ontbreekt bij naproxen. Bij de relatieve risico’s voor gastro-intestinale bijwerkingen na hoge doses NSAID’s is een omgekeerde trend zichtbaar. Wanneer duizend gebruikers van NSAID’s één jaar worden gevolgd, dan zijn ernstige gastro-intestinale complicaties te verwachten bij vier tot zestien gebruikers.
Het relatieve risico (RR) op gastro-intestinale bijwerkingen bij NSAID’s is bij naproxen 4,22, bij ibuprofen 3,97, bij diclofenac 1,89 en bij COX-2-remmers 1,81. COX-2-remmers en diclofenac geven dus aantoonbaar minder risico op gastro-intestinale bijwerkingen dan ibuprofen en naproxen. Een begeleidend commentaar van Griffin wijst terecht op het verhoogde bloedingsrisico van naproxen, vooral bij gelijktijdig gebruik van trombocytenaggregatieremmers en/of vitamine K-antagonisten.