Doseren bij obese patiënten: goed monitoren

Wat was de aanleiding?

“We kregen in de ziekenhuisapotheek regelmatig vragen van artsen over het doseren van geneesmiddelen voor obese patiënten. Hierover is nog erg weinig bekend. Ook kun je op voorhand niet altijd voorspellen of je de dosering zou moeten verhogen, omdat farmacokinetische parameters op verschillende manieren worden beïnvloed door overgewicht. Vaak is de klaring van geneesmiddelen bij obese patiënten verhoogd, maar bij sommige CYP-enzymsystemen kan deze ook gelijk of zelfs verminderd zijn ten opzichte van mensen met een normaal gewicht. Ook de farmacodynamiek kan veranderen door overgewicht. Zo zijn obese patiënten vaak gevoeliger voor pijn.”

Wat hebt u onderzocht en gevonden?

“Uit een enquête onder chirurgen in alle Nederlandse ziekenhuizen bleek dat de gebruikte doseringen van laagmoleculaire heparines (LMWH’s) bij morbide obese patiënten sterk uiteen liepen. Bij gebrek aan richtlijnen doseren artsen veelal op basis van eigen ervaring. Vervolgens hebben we de invloed van overgewicht op het effect van het LMWH nadroparine onderzocht. Op basis hiervan denken wij dat nadroparine het beste gedoseerd kan worden op basis van het vetvrije lichaamsgewicht (lean body weight).”

Wat betekent dit voor de praktijk?

“Er is grote behoefte aan onderbouwde doseringsrichtlijnen voor veel gebruikte geneesmiddelen bij morbide obese patiënten. De farmaceutische industrie zou de invloed van overgewicht moeten meenemen in de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen. Om een doseeradvies te kunnen geven voor een reeds geregistreerd geneesmiddel, kan het beste gekeken worden of er gegevens beschikbaar zijn voor een geneesmiddel met vergelijkbare stofeigenschappen en afbraakroutes. Daarnaast kunnen apothekers artsen adviseren om het effect van geneesmiddelen bij patiënten met ernstig overgewicht goed te monitoren.”