SSRI's leiden tot meer sterfte bij ouderen dan TCA's
Dat suggereert een studie die is gepubliceerd in BMJ. Over het algemeen worden SSRI’s beschouwd als veilig en effectief, maar deze studie suggereert dat tricyclische antidepressiva veiliger zijn bij mensen ouder dan 65 jaar. Laaggedoseerde TCA’s zouden bij kwetsbare ouderen met verhoogd risico op vallen en botbreuken geschikter zijn dan SSRI’s, zo stelt Carol Coupland, een van de auteurs van de studie. Zij is hoogleraar medische statistiek aan de universiteit van Nottingham.
Hoewel SSRI’s vaak worden voorgeschreven aan depressieve ouderen, zijn er maar weinig onderzoeken uitgevoerd die de veiligheid en effectiviteit van deze middelen bij ouderen hebben onderzocht.
Coupland’s onderzoeksteam heeft gekeken naar de prescriptiegegevens van meer dan 60.000 patiënten in de leeftijd van 65 tot 100 jaar bij wie artsen voor het eerst een depressie vaststelden. Van deze patiënten kreeg 90% een of meer voorschriften voor een antidepressivum, 55% kreeg een SSRI voorgeschreven en 32% kreeg een TCA op recept. De rest kreeg een voorschrift voor een antidepressivum uit de categorie ‘overig’.
Ouderen die SSRI’s gebruikten bleken een hoger risico te hebben op sterfte, beroerte, vallen en botbreuken vergeleken met mensen ouder dan 65 jaar die geen antidepressivum gebruikten. In een jaar tijd bleek 10,6% van de oudere SSRI-gebruikers te zijn overleden tegenover 8% van de TCA-gebruikers. Van de ouderen die helemaal geen antidepressivum gebruikten, overleed in dat jaar 7%. Van de groep mensen die een antidepressivum gebruikten uit de categorie ‘overig’ overleed meer dan 11% gedurende de onderzoeksperiode.
Venlafaxine, mirtazapine en trazodon bleken de hoogste risico’s met zich mee te brengen. De onderzoekers merkten dat de risico’s het hoogste waren in de eerste maand na starten en de eerste maand na stoppen van een antidepressivum.
De studieresultaten kunnen echter vertekend zijn, meent Coupland. Want TCA’s worden bij ouderen vaak in lagere doseringen voorgeschreven dan SSRI’s. Dat kan volgens haar op zijn minst een gedeelte van het lagere risico op bijwerkingen en sterfte door TCA’s verklaren. Maar, voegt ze toe, uit andere studies blijkt dat laaggedoseerde TCA’s mogelijk even effectief zijn in het verminderen van depressiesymptomen als hogere doseringen.
Ze vindt het echter te ver gaan om koste wat het kost SSRI’s te vermijden bij ouderen. In sommige gevallen kunnen deze middelen juist weer levensreddend zijn, zo stelt ze. De afweging welk middel geschikt is, blijft complex. Ouderen die deze middelen gebruiken, moeten vooral in de eerste maand goed in de gaten worden gehouden door hun arts, welk antidepressivum ze ook gebruiken.